بسم الله الرحمن الرحيم

     من خدمت جنابعالي و آقايان محترم خیر مقدم و تقدیر و تشکر دارم و اين را توفيقی براي خودم مي‌دانم كه در روز آغازين دهه كرامت و روز بزرگداشت وجود مقدس حضرت فاطمه معصومه (س) خدمت عزيزان مي‌رسم و عرض ادب مي‌كنم.

اهمیت وقف در حفظ مذهب شیعه

    نكته‌اي كه شما در مورد اثرات وقف فرمودید، يك واقعيت است كه بساط مذهب ما در ايران و خارج از ايران بر كاكل وقف چرخيده است. موقوفات عظيمي در هند، پاكستان، افغانستان، عراق  و در سایر مناطق بوده که ثمرات آن برای احیای معارف و بقای این مذهب خرج شده است. بسياري از مدارس در نجف وقف طلبه‌ها بوده و حتی در گذشته که اصلا، شهريه در حوزه‌ها نبوده است با همین اوقاف، مدارس علمیه اداره مي‌شده است. امروز هم که شرایط عوض شده است و حتی همین حوزه قم كه بزرگترين حوزه دنياي اسلام است، يكي از مشکلاتش، بحث كمك گرفتن حوزه از بودجه دولتی است و راه حل آن هم توجه بیشتر به وقف است.

مظلومیت وقف در طول تاریخ

    من معتقدم و بارها نیز خدمت بزرگان عرض كردم که آنچه در مجموعه ايران، راجع به حوزه‌ها و مدارس به عنوان وقف وجود دارد، اگر خوب احيا و بهره برداري شود، جوابگوی همه مسائل مالی حوزه خواهد بود. از این رو، وقف واقعا مظلوم است و اين نكته را كه شما فرموديد من با تمام وجودم درك مي‌كنم.

   در زمان رضا خان، شهر بروجرد، دارای موقوفه‌های زيادی بود ولی چون رضا خان سازمان اوقاف را تاسيس و برای اوقاف متولی تعیین کرده بود، افراد به عنوان اينكه رضا خان مي‌خواهد وقفها را به نفع خود مصادره کند، آن وقف‌ها را، به نام دیگران و به عنوان ملک ثبت كردند که در نسل اول آنها انسان‌های خوبی بودند، ولی چند نسل که گذشت دیگر اثری از آن وقف‌ها وجود ندارد.

   لذا در شهر ما بروجرد، شايد بيش از نيمي از شهر، وقف بود، امروز اثري از آنها باقي نمانده است. در همان وقت از مرحوم آیت الله العظمی بروجردي استفتا ‌كردند و حتي آقایان بر روي منابر گفتند كه با وجود اينكه متصدي وقف ظالم است ولی شما به عنوان وقف ثبت كنيد و به عنوان ملك ثبت نکنید؛ چون بعدا معلوم نیست که چه بر سر آنها مي‌آيد.

لزوم ترویج وقف در میان مردم و اعتماد به مسئولان اوقاف

    ما اين مشكل را در وقف داشتيم و الان هم آنگونه كه شایسته است در بين مردم رایج نیست و گاه، آن اعتماد كافي براي وقف كردن وجود ندارد که باید اين ارتباط را در بين مردم ايجاد كرد. گاهي از اوقات، افرادی که مي‌خواهند موسسه‌اي را تأسيس كنند مي‌گويند در قالب يك شخصيت حقوقي آن را ایجاد می‌کنیم که فرار از وقف باشد؛ در حالی که وقف همان شخصيت حقوقي است كه از روز اول معیارهای آن تنظيم شده است. من خودم هم معتقدم كه اين مسأله بايد در بين مردم ترويج بشود و از واقفین محترم برای تشویق دیگران تجلیل بشود. خود بنده روي علاقه‌اي كه به وقف داشتم زمین مسجد خديجه الكبري در ميدان معلم را که قسمتی تجاری و قسمتی حسینیه است، وقف کردم و وقف نامه نوشتیم.

احیای موقوفات مسجد اعظم در بروجرد

    بنده خودم هم متولی موقوفات زيادی از جمله مسجد اعظم هستم. موقوفات مسجد اعظم، سرگذشت عجيب و غريبي دارد که به هر حال، در رژیم گذشته، مثل مال کافر حربی آن را تصرف کردند و در زمین‌های وقف مسجد اعظم در بروجرد، پادگان مهندسي ساختند و متولی وقف آن زمان هم آن را امضا کرده بود یا از اختیارش خارج بود؛ تا اینکه مبلغی را به عنوان فروش آن زمین‌ها آوردند که ما بعد از انقلاب با استناد به فتواي امام در جلسات شوراي عالي اوقاف توانستیم به سختی، آنها را احیا کنیم و حتي خانه و کارخانه‌های زیادی در آنجا ساخته شد.

لزوم احیای موقوفات مسجد اعظم در قم

    تعداد هجده یا نوزده مغازه را در خيابان موزه سابق، که جزو موقوفات مسجد اعظم بود، در طرح توسعه حرم واقع شد و در حالی که طبق قانون باید عوضی می‌دادند، هیچ عوضی بابت آنها ندادند؛ به طوری که ما به وزیر محترم مسکن و شهرسازی گفتیم که به جای آنها، با آن حجم ریالی که اکنون می‌توانست داشته باشد چه در تهران و چه در قم  به ما بدهید.

     برخی دیگر از زمین‌های موقوفه مسجد اعظم در بروجرد مانند دو ده که یکی از آنها محمد آباد است که مقداري از آن هم براي خود مرحوم آيت الله بروجردي بوده كه براي مسجد وقف كرده بودند؛ ولی چون اين دو آبادي در جايي واقع شده كه زمين شيب دارد، سازمان منابع ملي به این استناد که اینها جزو منابع ملي است، مانع تصرف آنها می‌شود، در حالی که همه آن زمین‌ها و همه آبریزها سابقه وقف دارد؛ حتي خود اهالي آبادي اگر مي‌خواهند چيزی بكارند باید كمكشان بكنيم، كار به جايي رسيده است كه نه تنها اهالي آبادي چيزي به ما نمي‌دهند، بلكه چون انتسابي به مرحوم آيت الله بروجردي و مسجد دارند باید كمكشان بكنيم، تا زندگي كنند؛ در حالی که این قضیه قابل حل است؛ یعنی مواردی که سابقه وقف دارد داخل در عنوان منابع ملي نیست. بالاخره باید در این موقوفات، به گونه‌ای سرمايه گذاري شود که سودآوری داشته باشد تا مسجد اعظم اداره شود. اینجا یک مسجد محلي نيست بلکه يك مسجد مركزي است.

 لزوم احیای موقوفات مدرسه آيت الله العظمي بروجردي

    در قضیه مدرسه آيت الله العظمي بروجردي هم که سه تا مغازه برای آن بوده است، اوقاف آنها را ده ساله اجاره داده بود كه ما اعتراض كرديم كه نباید ده ساله آن هم با مبلغ کم اجاره مي‌داديد. درحالي كه این افراد را هم نمی‌توانیم از مغازه خارج کنیم، چون با بحث حق كسب و پيشه مواجه هستيم با اينكه ما از اول هم سرقفلي نگرفتيم و فقط اجاره داديم. اکنون هزينه‌هاي مدرسه خان، که یک مركز آموزشي و متشکل از مدير و خادم و معاون است، ماهانه بين هفت تا ده ميليون است و همه اینها بايد خارج از مساله وقف و موقوفات مدرسه اداره شود.

  لزوم توجه بیشتر اوقاف به بیت آیت الله العظمی بروجردی

   خانه آیت الله العظمی بروجردي، در قسمت بيروني، دفتر ايشان بوده و ثلث ایشان بوده كه مانده و الان هم در دست ما است. خانه اندرونی كه اينجا هست، نزد ورثه بوده چون از خیابان دور است، برای انبار تلویزیون خريداري شده بود که ما وارد شديم و آن را خريديم که البته، مقداري بدهي بانكي دارد تا آزاد شود و بعد هم می‌خواهیم که اين مجموعه را به نام آیت الله العظمی بروجردي وقف كنيم؛ چرا که اينجا جزو بيوتات حوزه است و بايد بماند؛ همانطور که در ميراث فرهنگي هم ثبت شده است؛ زیرا ساختمان بيروني نزديك صد و چهل سال قدمت دارد.

    مرحوم حاج شيخ عبدالكريم مدتي در اينجا ساكن بودند. مرحوم آقاي سیدابوالحسن اصفهاني و ميرزاي نائيني زمانی که از نجف تبعيد شدند در اينجا سكونت داشتند و آن جلسه جمهوريت معروف رضا خان با سیدابوالحسن كه با حضور حاج شيخ و مرحوم نائيني بوده در آن حياط و در اتاق وسط برگزار شده بود و اينها در ميراث فرهنگي ثبت شده است.

    بهترين كسي كه مي‌تواند این مجموعه را نگه داري كند خود سازمان اوقاف است؛ منتها سازمان اوقاف باید یک همت اساسي كند و  مسجداعظم و مدرسه خان را زير پر خود بگيريد؛ یعنی همانجور كه بنده از آقاي وزیر محترم مسکن برای احیای موقوفات مسجد پی‌گیری مي‌كنم، شما هم این مسئله را دنبال كنيد. ما ناچار هستیم که درآمدهايي براي مجموعه این بناهای آیت الله العظمی بروجردي داشته باشیم.

موقوفات آیت الله العظمی بروجردی در عراق

    ایشان سه مدرسه هم در نجف داشته است که يكي مدرسه كبري نام دارد كه حدود هفتصد متر بوده و حضرت امام ( رحمة الله عليه) نیز در آنجا نماز جماعت داشتند كه الان در صحن فاطمي واقع شده و سه مغازه هم در بازار قريش نجف داشت که صدام همه اينها را خراب كرده است. صدام مدرسه کبری را نصف کرده بود و به شهرداری داده بود که ما اعتراض کردیم و اثبات وقف کردیم و هجده ميليارد خسارت برای آن مجموعه برآرود شد که پرداخت نشده است.

   البته، من خدمت آیت الله العظمی سيستاني عرض كردم که وقتي صحن و سراي آقا اميرالمومنين (ع) مي‌خواهد توسعه پيدا كند، ما نبايد مانع بشویم و لذا، ما مدرسه آیت الله العظمی بروجردي را به آنها مي‌دهيم ولی آنها باید زمين ديگري به ما بدهند که ما بانی پیدا کنیم و به نام آیت الله العظمی بروجردي مدرسه جدیدی را بسازیم و در اختيار حوزه بگذاريم.

   همچنین، مدرسه ایشان در کربلا هم مجوز ساختش آماده شده است که در طرح توسعه حرم افتاده است و آنها نیز پول خرید آن را ندارند.

   همچنین، ایشان يك حسينيه و حمام هم در سامرا داشتند كه هزار و نهصد متر مربع بوده، و زوار در آنجا سكونت داشتند كه مقام معظم رهبري مي‌فرمودند كه صدام در دو سه ماهه آخر كارش، اين را هم تخريب كرد، و حدود سيصد یا چهارصد متر آن از بین رفته است، اما هنوز هزار و پانصد مترش به عنوان وقف شیعی باقي مانده است که به واسطه آقای سيد عبدالعزيز حكيم و در نتیجه زحمات آقای نوری مالکی آن را از وقف سنی خارج کردیم و در وقف شیعی ثبت شده است ولی این منطقه هم خارج از شهر است و ما دسترسی به آن نداریم. البته،  جناب آقای موسوي كه اکنون رئيس وقف شيعه عراق است، وكيل ما در نجف بود و ايشان وعده داده كه دولت عراق در سال آينده تحولي در این خصوص ايجاد کند و حتي ما مي‌خواهیم كه اداره اوقاف با همکاری دولت عرق، لااقل نظارتي نسبت به موقوفات خارجی مسجد اعظم هم داشته باشد.

   مرحوم پدر ما نیز حسينيه‌اي در بروجرد بنيان گذاشت که حدود پنج یا شش هزار متر است كه آن را هم وقف كرديم ولی برای ثبت آن و اخذ پروانه بايد دو ميليارد داده شود که ما از این جهت مشکل داریم تا اين پروانه صادر شود. همچنین،  ما یک حسينه در تهران داريم كه  مبرحوم ابوي ما آن را بنا کرد که خوشبختانه آنجا وقف شد و ثبت رسمي گردید و وقفنامه هم گرفتيم؛ ولذا ما خودمان شخصا جز كساني هستيم كه در كار وقف خيلي دست اندر كار بوديم و خودمان را با مشكلاتي كه شما داريد همدرد با شما ميدانيم و اميدوار هستم كه ما هم با راهنمايي شما عزيزان بتوانيم از اين ظرفیت بهره برداري كنيم.

   ما اميدوار هستيم که ان شاء الله با همكاري صميمانه بين مجموعه حوزه و امثال حضرتعالي كه به هر حال ايده داريد يك جان تازه‌اي در كالبد وقف دميده شود. مردم زيادي هستند كه مي‌خواهند اموال خودشان را به گونه‌ای قرار بدهند که بعد از خودشان باقي بماند و در كيفيت باقي گذاشتن حرف دارند که بايد اعتمادشان را به وقف جلب كرد.

احیای فرهنگ وقف

   همين فرهنگ وقف كه فرموديد بايد براي مردم به شايستگي نشان داده شود؛ حتي احياي موقوفات را در هر جا كه انجام مي‌دهيد به اطلاع مردم برسانید که ان شاء الله مردم هم اقدام كنند و جلو بيايند و كارها پيش برود. ما هم از زيارت شما خوشحال هستيم و ان شا الله اين ملاقات طليعه‌اي براي حركت باشد.

لازم به ذكر است در ابتداي اين ديدار حجت الاسلام حسيني مدير كل مدير كل اوقاف و امور خيريه استان قم گزارشي از وضيعت وقف در استان و كارهاي انجام شده در سازمان اوقاف را بيان كردند

کم بودن وقف در استان قم

    وقف در استان قم چندان قابل توجه نيست. موقوفات استان قم نسبت بسیار كم است. من فكر مي‌كنم که يكي از عوامل اصلي کاهش وقف در این استان، آن است که در زمان و رژيم گذشته تعمدا مي‌خواستند آثار وقف ريشه كن شود،‌ ولي در عين حال، همين مواردی هم كه تا کنون مانده است، اگر احيا بشود، در ترويج معارف اسلامي، بسیار موثر خواهد بود؛ به ویژه آنکه بقعه‌هاي متبركه در استان قم بسیار شاخص هستند، و سرمايه‌هاي معنوی خيلي خوبي محسوب می‌شوند؛ ولي چون در شعاع حضرت معصومه (س) و مسجد جمكران واقع شده‌اند، نورشان كمتر معلوم مي‌شود.

ظرفيت فرهنگي بقاع متبركه

   در حال حاضر، برای اینكه از ظرفيت فرهنگي بقاع متبركه استفاده بهتري بشود و به تعبیر مقام معظم رهبري ^{دام ظله العالی} تبدیل به یک قطب فرهنگي شود، برنامه‌هايي را در حال تدوين داریم و در این خصوص، اتاق فكری تشکیل داده‌ایم  كه این برنامه‌ها در آينده نزديك اجرایی مي‌شود. البته، تا کنون نیز كارهاي خوبي در مورد وقف و مراقد امام زادگان در سراسر كشور انجام شده است؛ به ویژه در ايام نوروز، طرحي به نام آرامش بهاري، خيمه‌هاي معرفت با حضور مبلغين داشتیم.

   ما در طرح آرامش بهاري امسال، در واقع به اندازه ظرفيت برنامه کل سال 94 مبلغ اعزام كرديم و بيست خيمه معرفت در امام زادگان برپا كرديم تا ارتباطي بين مردم و امام زادگان برقرار شود.

  از نظر كيفي هم از مبلغيني استفاده كرديم كه در رشته‌های خاص تخصص دارند و هر مبلغي را هم به كار نگرفتيم. ما بخش‌هایی به عنوان مشاوره‌هاي خانوادگي، مشاوره‌هاي شخصي، پاسخگويي به مسائل شرعي، غرفه كودكان و نوجوانان، غرفه عفاف و حجاب داشتيم که به ویژه دستاورد عفاف و حجاب، به عنوان یک برنامه ملي مطرح شد؛ چرا که دوستان ما كارهاي بسیار خوبی را در این عرصه داشتند که قابليت و كشش آن را داشت که در سطح كشور مطرح باشد.

  دوستان ما در بخش طرح نشاط معنوي به این نتیجه رسیدند که استان قم به عنوان استان اول و برتر در اجراي این طرح معرفي شود و توفيقات خيلي خوبي در اين موضوع داشتيم و بناي ما هم بر این است که اين دانش آموزان را رها نكنيم. ما الان يكي از برنامه‌هايمان اين است كه به خاطر افزايش نقش امام زادگان در ارتقاع فرهنگ ديني مردم، در طول سال، براي جوانان و نوجوانان دانش آموز که هم جوار این امام زادگان هستند، برنامه ثابتي داشته باشيم؛ كه مثلا، هر هفته، يك جلسه در يك ساعت و نيم داشته باشیم، كه در این فرصت، سه برنامه مطرح شود؛ یعنی هم يك برنامه سرگرمي و ايجاد نشاط براي حفظ روحيه آنها باشد و هم جلسه قرآن با استفاده از مربياني كه این توانايي را دارند، برگزار شود و هم يك برنامه سخنراني و در واقع روضه سيدالشهدا ^{سلام الله عليه} و بیان مسائل معرفتي باشد. البته، در كنار اينها پيش بيني كرديم که یک برنامه تفريحي و ورزشي هم برگزار شود. در هر صورت ما اين برنامه ‎‌ها را قطع نمي‌كنيم و ان شاء الله اميدواريم که استمرار داشته باشد و به صورت هفتگی، دانش آموزان بتوانند به حرم امام زادگان مشرف شوند و از ظرفیت معنوی آنجا بهره ببرند. البته، گزارش مشروح نیز خدمتتان تقدیم خواهیم کرد.

عنایت به حفظ قران در کشور

    سازمان اوقاف برای حفظ قرآن در سطح كشور، با عنایت به اینکه نگاه مقام معظم رهبري (دام ظله العالی) به حفظ قرآن یک نگاه جدي است و فرمودند که ما باید ده ميليون نفر در كشور حافظ قرآن داشته باشیم، متعهد شده است كه حداقل يك ميليون نفر حافظ قرآن تربيت کند؛ که البته، میزان حفظ، بستگي به توانايي اشخاص دارد که ممكن است برخی يك جزء حفظ كنند و شماری هم حافظ كل باشند. بر همين اساس، ریاست محترم، برنامه‌ها را تقسيم كرده‌اند و سالانه در هر استان، يك ماموريت برای تعداد حفاظ دارند. من که در سال گذشته به اوقاف آمدم، ديدم که الحمدالله در حفظ قرآن خوب كار شده است و ما در مسابقات قران، سه هزار و هفتصد نفر شركت كننده داشتيم و امسال هم بيش از پنج هزار نفر ثبت نام داشتيم.

نیاز به حمایت بزرگان از وقف

   اما از نظر وقف هم  براي احياي موقوفات کارهایی در دست انجام است که البته، نياز به حمايت بزرگان، من جمله حضرتعالی هستيم. وقف حتي در حوزه علميه قم و حتي در بيوت مراجع عظام مظلوم است و مظلوميتش هم بدين صورت است كه ما شايد در حوزه، حتی  دو درس خارج به نام وقف نداشته باشيم.

    از گذشته دور، خیلی از موقوفات، پشتوانه حوزه‌هاي علميه و ترويج معارف اسلامي بوده است و الان هم بايد همين طور باشد؛ چون وقتي وقف باشد، حوزه غني مي‌شود و نياز به حمايت دولتي و جانبي نخواهد بود و‌ راهش اين است كه این وقفيات احيا بشود. لذا، از حضرتعالي تقاضا داریم که به بحث وقف عنايت ویژه فرمايید؛ چرا که ما نياز به عنايت شما داريم و دوست داريم که در این مدتي كه توفيق حضور در كنار حضرت معصومه (س) را داریم، منشأ اثر باشيم و از حمايت حضرتعالي و فرمايشات حضرتعالي بهره مند باشيم و افتخار مي‌كنيم که در خدمتتان باشيم  و انجام وظيفه كنيم.