بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ ﴿١﴾ وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ ﴿٢﴾ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ﴿٣﴾ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ ﴿٤﴾ سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴿٥﴾

ماه رمضان، ماه نزول قرآن

ماه رمضان، ماه رحمت و بركت است؛ ماهی است که روزه در آن واجب شده است و مردم به ميهماني خدا دعوت شده‌اند: «دعيتم الي ضيافة الله». اما افزون بر همه این فضایل، يك فضيلت عمده دارد كه در قرآن هم بر آن تأكيد شده است و آن، نزول قرآن در این ماه است: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ». بنابراین، فضیلت نزول قرآن اضافه مي‌شود به فضایل ماه رمضان؛ يعني شب قدر که شب نزول قرآن است، در ماه رمضان واقع شده، و این فضيلتی مضاعف برای ماه مبارك رمضان است.

نكته دیگری که از سوره قدر استفاده می‌شود این است که شب قدر يك امر واقعي است؛ نه اینکه صرفاً شبی بوده است در 1400 سال پیش که قرآن در آن شب نازل شده و ما هر ساله آن را گرامی می‌داریم؛ بلکه شب قدر در هر سال، موضوعيت خاص خود را دارد.

يكي از خصوصياتي كه شيعه از آن بهره‌مند است، تفسیر سوره مبارکه قدر است، که متأسفانه در غیر شیعه، آن گونه که باید و شاید، حق آن ادا نشده است و نمی‌تواند ادا شود. دیدگاه خاصی كه شيعه دارد، مربوط به اين آيه مباركه است: «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ». «نزولِ» ملائکه در اين آیه، غير از «نزولِ» قرآن در آیه نخست است.

چنان‌که مي‌دانيم، نزول قرآن در غار حرا و در ماه رجب بوده است. به همین دلیل در میان مفسران این بحث مطرح شده است که آیا قرآنی که در شب قدر نازل شده، همين قرآن با همین الفاظ است یا آنکه حقيقت قرآن بوده است. همه علما معتقدند قرآن در شب قدر یک‌باره نازل شده است؛ به عبارت دیگر، قرآن بحقيقته و بنوره بر سينه پيامبر نازل گردیده و اين نزول همچنان ادامه دارد: «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فیها». تَنَزَّلُ صیغه مضارع است؛ یعنی پیوسته نازل می‌شود؛ نه اینکه در گذشته نازل شد و تمام شد. روح - كه بنا بر نظر مشهور، روح‌الامين است - و فرشتگان ديگر كه مسبب امورند و در وقایع عالم تأثيرگذارند، همگی در این شب نازل مي‌شوند.

 «...بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ». «من كل امرٍ» يعني تمام جوانبي كه خداوند مقرر مي‌كند. با توجه به آیه نخست که درباره نزول قرآن است و این آیه که همه مقدرات الهی در این شب پیوسته نازل می‌شود «تَنَزَّلُ» ، این نتیجه حاصل می‌شود که این حقیقت قرآن، یک قلب پذیرنده می‌خواهد که بنا بر براهین عقلی، همان انسان کامل یا خليفة الله فی الارض است. بنابراین، انسان كامل در هر عصر و زماني وجود دارد و هيچ دوره‌ای از وجود اين انسان كامل خالي نخواهد بود و حقیقت قرآن بر قلب و سينه او نازل می‌شود.

همان گونه که در زمان رسول اكرم - صلی‌الله‌علیه‌وآله - مقدرات انسان‌ها هر سال بر سينه آن حضرت نازل می‌شد، در زمان ما نیز بر قلب مقدس حجت‌بن‌الحسن - عجل‌الله‌تعالی‌فرجه - نازل مي‌گردد و مقدرات انسان‌ها تأييد مي‌شود. البته مقدار زیادی از تقدیر و سرنوشت ما دست خود ماست؛ اما برخی جهات هست که می‌تواند سرنوشت انسان را یک مرتبه عوض کند که این همان تقدیرات الهی است.

احیای شب قدر و دعا و راز و نیاز در این شب نیز در واقع بدین معناست كه از خداوند بخواهیم، در اين شبي كه قلم تقدير او سرنوشت ما را مي‌نويسد، مقدرات خیر را برای ما رقم بزند. بنابراین ما در اين شب مبارک از از خداوند متعال مي‌خواهيم كه براي امت اسلامي، جامعه شيعه و ملت عزیز ايران در اين شرايط سخت، خير و بركت مقدر كند و حرکت ما را در مسیر سعادت قرار دهد؛ يعني تصميم‌ها و انتخاب‌های ما را هم او بايد تقدير كند.

از او مي‌خواهيم كه به همه ما، به‌ویژه جوانان عزیز و نسل آينده ما كه ميراث‌دار اسلام و تشیع و ايران هستند، عنايت ویژه كند و مشكلات فراوانی را که به آن گرفتارند، چه از نظر معيشتي، و چه از نظر ازدواج و مسكن، به لطف و كرمش برطرف بفرماید. ان‌شاءالله.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته