به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حضرت آيت الله علوي بروجردي، اين مراسم كه با حضور جمع كثيري از اساتيد، شخصيت هاي علمي، انديشمندان، روحانيون و فضلا حوزه علميه، مسولين، هيأت مذهبي و عاشقان به مكتب تشيع، مجاورين و زائرين كريمه اهل بيت حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها و نيز اقشار مختلف مردم شريف و متدين برگزار شد. ابتدا قاري ممتاز كشور استاد عليزاده آياتي از قرآن كريم تلاوت و سپس با مرثيه سرايي مداح اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) حاج آقاي عاصي مجلس ادامه يافت.

 اين گزارش حاكي است، مراسم  شهادت امام صادق عليه السلام با سخنراني دانشمند معظم استاد فاطمي­نيا ادامه يافت كه موضوع بحث ايشان در اين سه شب، در رابطه با تعاليم و سخنان امام صادق عليه السلام خواهد بود.

 وي ابتدا با استناد به حديث شريف امام جعفر صادق (عليه السلام) يقول: وجدت علم الناس كله في أربع، أولها أن تعرف ربك، والثاني أن تعرف ما صنع بك، والثالث أن تعرف ما أراد منك، و الرابع أن تعرف ما يخرجك من دينك[1]

حضرت مي­فرمايند: تمام دانش مردم را در چهار كلمه پيدا كردم. «أولها أن تعرف ربك»: اولين علم  و دانشي كه انسان بايد آن را بياموزد، معرفت رب و پروردگار است

خدا شناسي و شناخت خداوند آن چنان كه عقيده صحيحي باشد در صفات كمال و جمال خداوند، بحث وسيعي است. علم كلام متكفل عقايد انسان است كه شامل علم توحيد نيز مي­شود، لذا دايره بحث در علم توحيد خيلي وسيع است و كتاب­هايي كه شيعه و اهل تسنن در علم كلام نوشته اند بسيار گسترده و فراوان مي باشد.

يكي از بهترين جامع­ترين و كتاب ها در علم توحيد كه عمده روايات آن از امام صادق عليه اسلام مي­باشد، كتاب توحيد صدوق است. آنچه در اين علم مهم است بدانيم، آن است كه اگر از توحيدي كه امام صادق عليه السلام در روايات براي ما تبيبن فرموده، خارج شويم از مسير اصلي منحرف شده­ايم. ايشان در همين رابطه نمونه­هايي از انحرافات عامه را در علم توحيد بيان كردند. بنابراين اولين دانش و سخني كه بايد فرا بگيريم شناخت خداوند است.

 سپس استاد فاطمي نيا ادامه دادند: «الثاني: أن تعرف ما صنع بك» دومين دانشي كه انسان­ها بايد آن را فرا بگيرند، اين است كه معرفت پيدا كند و بشناسد، خداوند براي تو چه كار كرده و چه نعمت­هايي به تو عطا كرده است. بايد بدانيم نعمت­هاي خداوند بنا فرمايش خداوند در سوره لقمان آيه 20 > وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً  <دوگونه اند: 1- نعمت­هاي ظاهري مثل سلامتي و ... 2- نعمت باطني مانند محبت خداوند، فرستادن انبياء الهي، ائمه اطهار، قرآن كريم و... . از نظر قرآن، نعمت هايي كه خداوند در اختيار بشر قرار داده، چنان فراوان است كه از آن، به نعمت هاي بي حساب و بي شمار و غيرقابل احصاء ياد مي كند. انسان بايد ابتدا نعمتهاي خداوند را بشناسد، تا بتواند در تمام مراحل شكرگذار و سپاسگذار نعمتهاي خداوند باشد، اما شيطان در همه حال انسان را فريب مي­دهد تا كفران نعمتهاي الهي را كنيم.

الثالث: «أن تعرف ما أراد منك» مهمترين بحث امشب ما در همين جمله است. سومين دانشي كه انسان بايد آن را فرا بگيرد اينكه بشناسد خداوند چه چيز از انسان مي­خواهد، يعني بداند كه خداوند از بندگان خودش چه خواسته اي دارد.

ابر و باد و مه خورشيد و فلك دركارند    ***   تا تو ناني به كف آري و به غفلت نخوري

  بايد چه كاري انجام دهيم كه غافل از اين نعمت­هاي الهي نباشيم. خداوند به هر كسي عنايتي دارد، مشغول هر كاري هست بايد در آن كار چه درس مي­خواند چه تدريس مي­كند و ... بايد غافل از اراده و خواسته خداوند نباشد، البته برخي­ها هم مانند عنوان بصري دنبال علم و خواسته خداوند رفتند، اما سرگردان و متحير ماندند آنچه در اين راه و طريق داراي اهميت است، تعقل و تفكر و تدبر ميباشد.

عنوان بصري هرچه در درس علماي اهل سنت مانند مالك بن انس رئيس مذهب مالكي شركت كرده بود قانع نشد، مي­گويد: وقتي خدمت حضرت جعفر بن محمد شرفياب شدم، ابتدا حضرت به من فرمود: من مورد توجه حكومت و جاسوسان هستم و خود نيز كارهاي ديگر دارم، لذا اگر طالب علم و دانش هستي، علمت را از مالك فرا بگير.

مي گويد: من بسيار ناراحت شدم و برگشتم، به روضه نبوي رفتم و دو ركعت نماز خواندم و از حضرت خواستم تا قلب امام جعفر صادق عليه السلام را به من متمايل كند. فردا براي زيارت حضرت مراجعه كردم، حضرت مشغول نماز بودند و سپس مرا به حضور پذيرفتند.

 حضرت به من فرمودند: خواسته­ات چيست؟

من عرض كردم: از خداوند مسالت نمودم تا دل شما را بر من منعطف فرمايد، تا از علم شما بهره مند شوم.

حضرت فرمودند: «علم و يادگيري فقط به تعلم و آموختن نيست، بلكه علم نوري است كه در دل كسي كه خداوند تبارك و تعالي، اراده هدايت او را نموده است قرار مي گيرد. پس اگر علم خواهي بايد در مرحله اول نزد خودت حقيقت عبوديت و بندگي را طلب كني و از خداوند طلب فهم آن را نمايي، تا خداوند تو را جواب دهد و آنچه آموختي به تو بفهماند».

پس اولين مرحله از آموختن علم جستجوي حقيقت عبوديت است، سپس وقتي كه حقيقتاً بنده خدا شديد آن موقع نور علم در دل شما قرار مي­گيرد.

استاد حوزه علميه در ادامه گفت: آنچه براي ما اهميت دارد، اينكه بدانيم چه زماني انسان به مقام عبوديت مي­رسد.

در پاسخ به اين سوال مهم بايد گفت: شخص بايد در باطن خودش سير نمايد و نفس خود را محاسبه و مواظبت كند.

محاسبه نفس دو معنا دارد: 1- كارهاي روزانه خود را محاسبه كند كه چند كار منفي و چند كار مثبت انجام داده است.

 2- اين معنا مهمتر و بهترين راه براي سير در باطن است، اينكه در ضمن محاسبه كارهاي روزانه خود، ريشه­يابي كند كه چرا اين كار منفي و گناه از او سر زده است و بعد از دانستن ريشه انحراف و گناه، به درمان آن بپردازد. بنابراين راه و طريق روشن و واضح است و ما مي­توانيم از راه تعقل و تدبر در روايات و احاديث وارده از معصومين عليهم السلام، به خواسته و اراده خداوند تبارك و تعالي نسبت به خود پي ببريم و به آنها عمل كنيم.

 آخرين كلام امام صادق عليه السلام اربع: «ان تعرف ما يخرجك من دينك» چهارمين علمي كه انسان بايد بشناسد و فرا بگيرد، اينكه بداند چه چيز تو را از دينت خارج مي­كند. اين جمله نيز دو معني دارد 1- يك وقت خروج از دين به اين معني است كه يكي از ضروريات دين را منكر مي­شود، مانند شخص كافر.

 2- يك وقت خروج از دين به اين معني است كه شناخت شما از دين كم رنگ مي­شود. ظاهراً در اين حديث معناي اول مراد است

در آخر خطيب توانا استاد فاطمي نيا گفت: تمام بركات مدرسه امام صادق عليه السلام از بركت مكتب و مدرسه امام حسين عليه السلام است.

در ضمن اين مراسم به مدت دو شب

(در شبهاي سه شنبه و چهارشنبه مورخه  21 و 22 شهريور ماه) ادامه خواهد داشت.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

[1] . شيخ كليني، الكافي، ج1، ص50؛ شيخ صدوق، ص239.