مرجع عظيم الشان جهان تشيع حضرت آيت الله العظمي بروجردي (قدس سره)
روز پنج شنبه مصادف با شب 13 شوال 1433 در جوار حرم كريميه اهل بيت فاطمه معصومه (سلام الله عليها)
در مسجد اعظم برگزار شد.
به گزارش پايگاه اطلاعرساني دفتر حضرت آيت الله علوي بروجردي، اين مراسم كه با حضور مراجع عظام تقليد شيعه حضرات آيات صافي گلپايگاني، شبيري زنجاني، سبحاني، علوي گرگاني، دفتر مقام معظم رهبري، نمايندگان بيوت مراجع عظام تقليد و برخي اعضاي جامعه مدرسين حوزه علميه قم، شوراي عالي حوزه، جمع كثيري از اساتيد، شخصيت هاي علمي، انديشمندان، روحانيون و فضلا حوزه علميه، مسولين، هيأت مذهبي و عاشقان به مكتب تشيع، مجاورين و زائرين كريمه اهل بيت حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها و نيز اقشار مختلف مردم شريف و متدين برگزار شد. ابتدا قاري ممتاز بين المللي كشور استاد احمد ابوالقاسمي آياتي از قرآن كريم تلاوت و سپس با مرثيه سرايي مداح اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) حاج آقاي عاصي مجلس ادامه يافت.
اين گزارش حاكي است، مراسم پنجاه و سومين سالگرد ارتحال مرجع عظيم الشان جهان تشيع حضرت آيت الله العظمي بروجردي (قدس سره) با سخنراني دانشمند معظم استاد فاطمينيا كه به تبيين جايگاه علمي و اخلاقي حضرت آيت الله العظمي بروجردي (قدس سره) ادامه يافت. وي ابتدا با استناد به حديث شريف امام جعفر صادق (عليه السلام) يقول: وجدت علم الناس كله في أربع، أولها أن تعرف ربك، والثاني أن تعرف ما صنع بك، والثالث أن تعرف ما أراد منك، و الرابع أن تعرف ما يخرجك من دينك[1].
1- امام صادق عليه السلام ميفرمايد: تمام علوم مردم را در چهار چيز يافتم. اول: آن که خدایت را بشناسی شناخت پروردگار و معرفت رب
دوم: آن که بدانی در تو چه صنایعی را به کار برده است، چه كاري براي تو انجام داده و چه نعمتهايي به تو داده است.
سوم كه مهمترين مورد بحث ايشان بود: آن که بدانی در آفرینش تو چه اراده ای داشته است، بشناسد و بداند چه چيز خداوند از انسان ميخواهد.
چهارم: آن که بدانی چه چیز تو را از دینت بیرون می برد.
وي با اشاره به جامعيت مكتب اسلام اظهار داشت: انسان بين دو مرحله قرار دارد، عالم ملك و عالم ملكوت و يا به عبارت ديگر انسان بين مرحله غيب و شهادت و شهود قرار دارد.
ايشان در ادامه گفتند در آيات و روايات مقصود از قلب، باطن است. در يك روايت از رسول خدا آمده: «قلب المومن بين إصبعين من أصابع الرحمن يقلبه كيف يشاء[2]» به همين خاطر شايد وجه تسميه قلب اين باشد كه باطن انسان هميشه بين عالم ملك و بين عالم ملكوت در حركت هست. برخي از افراد در بسياري از اوقات به طرف عالم ملكوت ميروند و بسيار كم به سمت عالم ملك حركت ميكنند؛ يعني هميشه مقيم ملكوت هستند و تنها يك سري به عالم ملك ميزنند چراكه آنها نيز مانند بقيه مردم نياز به غذا خورد و لباس پوشيدن دارند و تنها براي اين امر از عالم ملكوت به عالم ملك ميآيند.
برخي از افراد فقط در عالم ملك و مقيم اين عالم هستند و تنها برخي از اوقات يك سري به عالم ملكوت ميزنند تنها فكر و حواسشان تمركز در جمع آوري پول، زر اندوزي و بقيه احتياجات مادي خودشان است.
و برخي ديگر سرگردان و مردد بين ملك و ملكوت هستند يك نفر ميخواهد او را از سرگرداني بيرون آورد.
وي در ادامه سخنان خود با تاكيد براينكه اسلام دين جامعي است كه براي تمام مراحل زندگي اجتماعي بشر، برنامههاي مختلفي دارد؛ لذا بعد از پيامبران وائمه اطهار و در زمان غيبت هدايت انسانها فراموش نشده است. گفت: علما مربيان دين مردم هستند و در طول تاريخ همواره كوشيدهاند تا ضمن حفظ حيات دين انسانها را از سرگرداني و گمراهي نجات دهند. امام حسين (عليه السلام)سردمدار خارج كردن مردم از حيرت و ضلالت است. عبارت زيارت اربعين به همين مطلب تصريح دارد: «و بذل مهجته فيك ليستنقذ عبادك من الجهالة و حيرة الضلاله» امام حسين عليه السلام پايه گذار خارج كردن مردم از تحير و سرگرداني بودند و علماي اسلام پيروي از آن حضرت، پيامبر اكرم و ائمه معصومین (عليهم السلام) كردند.
شخصيت علمي آيت الله العظمي بروجردي
حجت الاسلام والمسلمين فاطمي نيا در ادامه به تبيين شخصيت علمي آيت الله العظمي بروجردي پرداخت. گفت: يك ولي خدا و يك عالم صاحب دل با هم صحبت ميكردند، ولي خدا در مورد شخصيت علمي آيت الله العظمي بروجردي سوال كرد. عالم به ولي خدا گفت: آيت الله العظمي بروجردي اعلم من في الارض بود. بايد توجه داشت به اين درجه از علم رسيدن ساده نيست آن هم در ابعاد مختلف سرآمد و اعلم من في الارض بود.
ايشان در مورد اجتهاد و فقاهت آيت الله العظمي بروجردي گفت: در درجه اول يك فقيه و مجتهد جامع الشرايط آن هم با تمام قيود خودش بودند.
يك بُعد از ابعاد شخصيت علمي ايشان استاد و صاحب نظر در علم معقول و در اين علم بسيار زحمت كشيده بود.
يكي ديگر از ابعاد شخصيت علمي حضرت آيت الله العظمي بروجردي تبحر و تخصص خاص ايشان در علم رجال است، بايد بدانيد يك دريا اثر رجالي از ايشان باقي مانده است.
جامع الرواة يك كتاب بسيار نفيسي است كه بر آن كتاب يك مقدمه نوشتند و نيز با حاشيه هايي كه بر آن داشتند در زمان حيات معظم له به چاپ رسيد. اين نكته قابل ذكر است، آنقدر ايشان بر رجال و مباني رجاليان مسلت بودند كه در وقت استنساخ كتاب تمام افراد و احوالاتشان را از حفظ براي آقازاده خود خواندن و ايشان يادداشت كردند.
يكي ديگر از ابعاد شخصيت حضرت آيت الله العظمي بروجردي اين بود كه تعليم و عبوديت را باهم درآميخته بودند.
تاريخ شيعه بسيار درخشان است و پر از عالماني است كه براي بقاي دين زحمات بسياري كشیدند، لذا علما ومراجع گذشته بر گردن تمام ما حق بزرگي دارند و تمام افراد، مخصوصا طلاب جوان بايد با شناخت اين بزرگان از سيره عملي آنها الگو گيري نماييم. فقط كتاب اعيان الشيعه كه احوالات و آثار علماي اسلام را نوشته است 52 جلد است، لازم به ذكر ميباشد كه احوالات و آثار بسياري از علما در اين كتاب ضبط نشده است. و در همين زمينه ميتوان به كتاب الذريه آغا بزرگ تهراني اشاره كرد. كتاب ديگر روضاه النجات است كه حالات علماي شيعه و سني را نوشته است و كتابهاي نيز كه احوالات علما را نوشته است. اما آنچه مهم است اينكه بين اين عالمان و فقيهان شخصيت هايي بودند كه ميان علم و معرفت را جمع كردند و آيت الله العظمي بروجردي از طايفه اي بود كه ميان علم و معرفت را جمع كرده بود.
كرامت واقعيتي انكار نشدني
سخنران مراسم سپس در ادامه گفتند: نميتوان منكر كرامات شد و نيز افراط و تفريط در كرامت فايده ندارد. آيت الله العظمي بروجردي به مرحلهايي از عبوديت رسيده بود كه پس از كسب تحصيل علم وجود مدسش درياي علم شد، و نيز وجود مقدسش مصدر كرامات بسيار بود و در اين زمينه بسيار سخن گفته شده و كتاب نوشته شده است.
در اين زمينه تنها به يك مورد بسنده ميكنم: وقتي ايشان براي زيارت به عتبات مشرف شدند در جلسه اي كه در نجف اشرف برگزار شد علماي نجف نامهاي را نوشته و براي علماي ايران ارسال كردند. جاسوسان به رضا شاه وجود نامه را اطلاع دادند و از وجود نامه حكومت ايران را با خبر كردند. وقتي ايشان در برگشت به ايران به حرم مطهر امام كاظم و امام جواد مشرف شدند، از داخل حرم ندايي را شنيدند كه نامه را پاره كن و در آب بريز و ايشان همين كار را انجام دادند. وقتي سر مرز آمد افراد حكومت منتظر ايشان بود و ايشان را بازداشت و تحت الحفظ به تهران منتقل كردند و در بازجويي ها تمام اثاثيه ايشان را بازديد و بازرسي كردند به گونه اي كه داخل آستين لباس ايشان را بازرسي كردند رضا شاه ميگفت كسي كه خبر نامه را داده آدم راستگو و مطمئني است پس نامه چه شد؟!
در طي اين بازجويي ها ايشان صد روز زنداني و سپس آزاد شد.
خطيب گرانقدر در پايان سخنراني خود گفت: انساني كه بين عالم غيب و شهود سرگردان و متحير است؛ بايد يك نفر دست او را بگيرد تا به مقصود و هدف خود برسد. شيطان دائم بين عالم ملك و ملكوت براي انسان القاء ميكند كه اين راه كمال و يا اين كار باعث ميشود به كمال برسيد. با اين القائات شيطان انسان خطاء و اشتباه در تطبيق ميكند به همين خاطر آيت الله العظمي بروجردي كه خود منبع كرامات بود، ميگفت: آقاي شيخ حسنعلي نخودكي كه به اين كمالات رسيده است انواري كه بدست ميآورد تمام آن ها را حفظ ميكند.
بر عكس ايشان ماها ول خرج نور هستيم با نماز شب و كار خير... نور را به دست ميآوريم ولي با يك گناه و غيبت آن را ساقط و خراب ميكنيم
خاطرت كي رقم فيض پذيرد هيهات مگر از نفس پراكنده ورق ساده كني
توصيه آيت الله العظمي بروجردي را جدي بگيريم و انواري كه بدست ميآوريم به سادگي از دست ندهيم و آنها را با دست خودمان از بين نبريم.
و ثانياً به يقينيات خود عمل كنيم چراكه در حديث داريم: «من عمل بما علم علمه الله علم مالم يعلم[3]» هرآنچه از اسلام آموختيم و به آن علم داريم عمل كنيم، نه به تصورات و وهميات خود عمل كنيم. حديث ميفرمايد به هر آنچه يقين داريد عمل كنيد. وي در پايان، آيت الله العظمي بروجردي را از اسرار خداوند دانست. و از طلاب جوان خواست تا اهتمام بيشتري به شناخت شخصيت اين عالم رباني و ديگر علماي گذشته داشته باشند.
[1] . شيخ كليني، الكافي، ج1، ص50؛ شيخ صدوق، ص239.
[2] . الرازي، تفسير الرازي، ج13، ص147.
[3] . القرطبي، تفسير القرطبي، ج13، ص364؛ الالوسي، تفسير الالوسي، ج27، ص195