بسم الله الرحمن الرحيم 

نیروی انتظامی و جایگاه مردمی آن

كار نیروی انتظامی، سختي‌ها و مشکلات خاصي دارد. با توجه به وضعیت پلیس در رژیم گذشته و برخوردهايشان با مردم، به‌ویژه در دوران رضاخان، امروز توقع مردم از نیروی انتظامی در جمهوری اسلامی بسیار بالاست. مردم به همان نسبتي كه میان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی و پلیس رژیم گذشته تفاوت می‌گذارند، سطح توقعشان هم بالاتر است. در رژیم گذشته، بیشترین توقع مردم از نیروی انتظامی اين بود كه كاري به آنها نداشته باشد؛ اما امروز مردم به نیروی انتظامی به‌عنوان يك پناهگاه نگاه مي­كنند؛ يعني زير ساية حمايت پلیس احساس امنيت مي­كنند. به همین دلیل، توقعشان بسیار بالاست و همین مسئله، وظیفة نیروی انتظامی را سنگین‌تر و كارشان را مشكل مي‌كند.

از سوی ديگر، برخی مسائل هرچند به نيروي انتظامي مرتبط نمی‌شود و سازمان‌هاي ديگر مسئول آن هستند، اما پیامدهای آن، مستقیماً متوجه نیروی انتظامی می‌شود. برای نمونه، در شرایط نامناسب اقتصادی و نیز بیکاری، طبعاً جرایمی همچون دزدي و مفاسد اخلاقی افزایش می‌یابد. با اینکه نیروی انتظامی مسئول سامان‌دهی اقتصاد و اشتغال‌زایی نیست، اما نتيجة برنامه‌ریزی‌های دستگاه‌های دیگر در این زمینه، مستقیماً به پلیس مربوط می‌شود و مشكلات زیادی در این زمینه ایجاد می‌کند و توقعات مردم را نیز به همين ترتيب افزایش می‌دهد.

اعتیاد و راهکارهای مبارزه با آن

یکی از مهم‌ترین مشكلات جامعه ما که خود زمینه‌ساز مشکلات گوناگون دیگری است، مسئله اعتياد است. شخص معتاد، هويت و شخصيت خود را از دست مي‌دهد؛ به جرایم متعددی دست مي‌زند و حتي همسر و فرزندان خود را تحت آسيب‌هاي اجتماعي قرار مي‌دهد. در زمینه مبارزه با اعتياد، هیچ تردیدی وجود ندارد؛ اما نکته اینجاست که راهبردهای انتخاب‌شده براي مبارزه با اعتیاد، بر كار پلیس اثر مي‌گذارد. متأسفانه در سطوح قانون‌گذاري، درباره اثربخشی سیاست‌ها و راهبردهای اتخاذ شده در این زمینه، هنوز يك مطالعه و تحقيق ميداني دقیق صورت نگرفته يا اجرا نشده است.

ایران با کشورهای افغانستان و پاكستان که مراکز اصلی تولید مواد مخدرند، دارای مرزهای طولانی است؛ کنترل مرزهای آبی در جنوب نیز بسيار مشكل است؛ عراق هم در مرز  غربی ما وضعيت خوبي ندارد. بنابراين، مواد مخدر در افغانستان و پاکستان تولید می‌شود و ایران نیز در مسیر ترانزيت مواد مخدر به اروپا و آمريكا قرار گرفته است.

اشغالگران افغانستان، نه‌تنها از کشت مواد مخدر در این کشور بی‌اطلاع نیستند، بلکه خود آنان نیز در این زمینه دست دارند. چنان‌که می‌دانیم، استکبار جهانی درصدد از بین بردن هويت جوانان مسلمان است و مرکز هویت‌بخشی اسلامی نیز ايران است. در نتیجه، ايران بيشتر مورد هجمه قرار می‌گیرد. ازاین‌رو دیده می‌شود که برخی از کشورهای غربی درصدد ترویج مواد مخدر در میان جوانان ایران هستند و حتی آن را با قیمتی ارزان‌تر در اختیار نوجوانان و دانش‌آموزان ما قرار می‌دهند.

پرسش این است که ما باید چه سياستي در مبارزه با مواد مخدر در پیش بگیریم؟ راهبرد خشونت که تاکنون به کار رفته و حتي احکام متعدد اعدام هم اجرا شده است، متأسفانه نتيجه‌بخش نبوده است. این راهبرد، حتی در رژیم گذشته هم با افت‌وخیزهایی وجود داشته است؛ اما سال‌به‌سال آمار مبتلایان به اعتياد بالا رفته است.

مشکلات اقتصادی و فقر و بیکاری نیز از مسائلی است که هرچند سازمان‌ها و دستگاه‌هاي ديگر مسئول برنامه‌ریزی و حل آن هستند، اما آثار آن به‌طور مستقیم به نیروی انتظامی برمی‌گردد و توقعات مردم از پلیس را به‌شدت و بیش از اندازه افزایش می‌دهد.

نیروی انتظامی و معضل بدحجابی

مسئله‌ی حجاب نیز از مسائل مهم جامعه است. وضعیت حجاب در مناطق تفریحی شمال كشور بسیار نگران‌کننده است. حتی در شهر قم كه بزرگ‌ترين پايگاه حوزه و تشیع است، موارد متعددی از بدحجابی دیده می‌شود. در گذشته کسی جرئت نمی‌کرد با حجاب نامناسب در قم ظاهر شود و اگر در اطراف حرم موردی ديده مي‌شد، مردم خودشان با آن برخورد می‌کردند؛ اما اکنون متأسفانه وضع حجاب در قم هم رضایت‌بخش نیست و موارد متعددی از بدحجابی دیده می‌شود که همه آنها هم مربوط به زائران نيست؛ بلکه خود ساكنین قم هم دچار این مشکل هستند.

مسئلة بی‌حجابی هم مشكل نیروی انتظامی نیست، اما پرسش این است که چگونه بايد با اين معضل برخورد کرد. برخورد خشونت‌آمیز با این مسئله، نه‌تنها هيچ فايده‌اي ندارد، بلكه نوعی لجبازي هم ايجاد مي‌کند. آنچه در این زمینه لازم و ضروری است، انجام فعالیت‌های فرهنگي است. صداوسيما، سینما و دیگر رسانه‌های جمعی، رسالت فرهنگي بزرگي در این زمینه بر عهده دارند.

صداوسیما و الگوسازی برای جوانان

جوانان همیشه به دنبال الگویی براي خودشان هستند. گاهي هنرپيشه‌هاي صداوسيما، براي جوانان ما بت مي‌شوند و جوانان از اين هنرپیشه‌ها الگوبرداري مي‌كنند؛ به گونه‌ای که حتي از لباس پوشيدن آنان در فيلم‌ها هم تقلید می‌کنند. وقتی ما با چنین فیلم‌هایی الگوهاي نامناسبی را به جوانان ارائه می‌دهیم، چگونه انتظار داريم كه وضعیت پوشش آنان در خيابان‌ها و تفرج‌گاه‌ها مناسب باشد؟

البته غفلت و سهل‌انگاری مسئولان، تنها عامل در این زمینه نیست. دنیای غرب با تهاجم گسترده فرهنگي و با استفاده از شبكه‌هاي مختلف فارسي‌زبان، الگوهای غلطی به جوانان ما عرضه می‌کنند.   متأسفانه با كم‌كاري و غفلت مسئولان امر، مشکلات فرهنگی و اجتماعی زیادی برای کشور ایجاد شده است که کار و وظيفه نیروی انتظامی را بسیار سنگین‌تر می‌کند. وظیفه نیروی انتظامی، صرفاً بازدارندگی است و برنامه‌ریزی‌ها و فرهنگ‌سازی‌ها وظیفه سازمان‌ها و نهادهای دیگر است.

جایگاه قم در کشور و رسالت نیروی انتظامی

شهر قم، به دلیل وجود بارگاه حضرت فاطمه معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ کانون عاشقان ولایت و دوست‌داران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ است و مردم را از گوشه و کنار کشور به سوی خود مي‌كشاند. از سوی دیگر، قم مركز مرجعیت شیعه و نیز حوزه علمیه است که هزاران طلبه خارجي را در خود جای داده است. در نتیجه، نوعی مرکزیت جهانی نیز دارد. همچنین، قم به‌منزله چهارراه كشور است و بیشتر مسیرهای کشور از قم می‌گذرد. بنابراین، قم از این نظر نیز با شهرهایي كه در گوشه و كنار واقع شده‌اند، فرق می‌کند.

افزون بر همه اينها، دست‌هاي ناپاك وهابيت و گروه‌هاي القاعده، درصدد ایجاد ناآرامی در قم هستند. برای نمونه، در ایام فاطمیه تهديد کرده بودند که در دسته‌های عزاداری حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ بمب‌گذاری می‌کنند.

با توجه به عوامل مختلفی که گفته شد، روشن می‌شود که شهر قم از نظر امنیتی از اهمیت بسياری برخوردار است و مشكلات فراوانی نیز دارد. یکی دیگر از مشکلات قم، تعدد مراكز قدرت و تصميم‌گيري در آن است که راضي كردن همة آنها به مشكلات نیروی انتظامی می‌افزاید.

مسئوليت نیروی انتظامی در شهر قم، يك رسالت و مجاهدت است که بيش از ظرفيت و توان افراد است. مشکل حمل و نقل و ترافيك شهری، به‌تنهایی بيش از ظرفيت فعلی نیروی انتظامی است و کار را برای خدمت‌گذاران این مجموعه بسیار مشکل می‌کند.

ما اميدواریم و دعا مي‌كنیم كه خداوند شما را در اين رسالت موفق بدارد. انجام این رسالت در شهر قم، خدمت‌گذاری به حرم و بارگاه حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ نیز به شمار می‌رود. قم حرم اهل بيت ـ علیهم‌السلام ـ است و در روايات امام صادق ـ علیه‌السلام ـ نسبت به آن بسیار سفارش شده است. ازاین‌رو، قم جايگاه رفيعي دارد و عنايات کریمة اهل‌بیت نیز شما را یاری خواهد کرد.

برخورد صبورانه و محبت‌آمیز نیروی انتظامی با مردم

متأسفانه با توجه به وضعیت تحریم، شرایط اقتصادی ما چندان مناسب نیست؛ ولی اميدواريم كه با تدابیر مناسب مسئولان، وضع اقتصادي کشور بهتر شود. مردم هم با توجه به فرهنگ بالایی که دارند، در این خصوص همکاری می‌کنند.

وقتی که شرایط اقتصادی کمی بد می‌شود، خلق و خوي مردم هم تغير مي‌كند و بر وضعیت دين‌داري آنها نیز تأثیر می‌گذارد. كسي كه نمی‌تواند هزینه‌های زندگي‌اش را تأمین کند و خرجش بیش از درآمدش است، در برخوردهای اجتماعی، خواه‌ناخواه رفتارهای عصبی نامناسبی از خود نشان می‌دهد و ممکن است هنگام برخورد پلیس با جرایم رانندگي و... رفتارهای نامناسبی داشته باشند. مأموران نیروی انتظامی در چنین مواردی باید همچون يك برادر صبور و مهربان با مردم برخورد کنند و رفتار محبت‌آمیز و صبورانه اولياي دين را الگوی خود قرار دهند.

چنان‌که روایت شده است فردی شامی به امام حسن مجتبی ـ علیه‌السلام ـ رسيد. وقتی آن حضرت را شناخت، شروع كرد به فحاشي به ایشان. وقتي از فحش دادن خسته شد، امام مجتبي ـ علیه‌السلام ـ با لطافت بيان و نرمي كلام  فرمودند: معلوم است مسافري و تشنه و گرسنه‌اي و... آن‌گاه او را به خانة خود برد و از او پذیرایی کرد.

همچنین در برخورد صبورانه اميرالمؤمنين با خوارج نیز نقل شده است که می‌فرمودند: تا وقتی خوارج كه اسلحه بر روي مردم نكشيده‌اند، آزادند. آنان در مسجد به امام فحاشي مي‌كردند، اما آن حضرت به ایشان چیزی نمی‌گفت. تا آنجا که هنگام نماز، شخصی از خوارج آیه‌ای را خطاب به امیرالمؤمنین خواند به این مضمون که تو کافر شده‌ای و همه اعمالت، از جمله نمازت باطل است. اميرالمؤمنين ـ علیه‌السلام ـ که در حال خواندن سوره حمد بود، به احترام آيه قرآن صبر كردند تا آيه تمام شد و بعد ادامه حمد را خواندند. امام با خوارج كاري نداشتند تا اینکه آنها شمشير كشيدند و مردم را کشتند. آن‌گاه امام با آنها برخورد نمود[1].

 اولياي دين ما در برخورد با طبقات مختلف مردم چنین صبر و تحملی داشتند. بنابراین، در اين شرايط همة دستگاه‌ها وظيفه دارند که با مردم كنار بيايند. همه مسئولان بايد دست به دست یکدیگر بدهند تا شرایط را براي مردم آسان‌تر كنند و اين جز با مهر و محبت و عاطفه میسر نخواهد شد. توقع مردم بالاست و فشار بر روی نیروی انتظامی و خدمت‌گزاران آن نیز زياد است؛ اما صبر و متانت و ادب مأموران محترم نیروی انتظامی، مي‌تواند اين مشکلات را کاهش دهد.

 السلام علیکم و رحمة الله و برکاته