بسم الله الرحمن الرحيم 

اهميت و بركات ماه مبارك رمضان در خطبه رسول خدا(ص)

در آستانه حلول ماه مبارك رمضان، رسول اكرم (صلي الله عليه وآله) خطبه­ايي ايراد فرمودند، در اين خطبه تعابير بلند و فوق العاده­اي كه حائز اهميت است، وجود دارد. در اين فرصت كوتاه به برخي از فرازهاي ابتدايي اين خطبه مي­پردازيم. اميرمومنان علي (عليه السلام) نقل مي­كند:

قال: إن رسول الله صلى الله عليه وآله خطبنا ذات يوم فقال: أيها الناس! انه قد أقبل إليكم شهر الله بالبركة والرحمة والمغفرة، شهر هو عند الله أفضل الشهور، وأيامه أفضل الأيام، ولياليه أفضل الليالي، وساعاته أفضل الساعات، وهو شهر دعيتم فيه إلى ضيافة الله، وجعلتم فيه من أهل كرامة الله، أنفاسكم فيه تسبيح، ونومكم فيه عبادة، ...[1]

پيغمبر خدا صلي الله عليه وآله در جمعه آخر ماه شعبان در خطبه خود فرمودند:

اي مردم! ماهي به سوي شما مي­آيد كه اين ماه، ماه بركت، ماه رحمت الهي و ماه مغفرت است. ماهي كه بهترين ماه­ها در نزد خداوند، روزهاي آن بهترين روزها، شبهاي آن بهترين شبها و ساعات آن بهترين ساعات است. و خداوند در اين ماه شما بندگان را به ضيافت الهي دعوت كرده و از شايستگان كرامت الهي قرار داده شديد. انفاسكم فيه تسبيح، نفس­هاي شما در اين ماه عبادت است، و نومكم فيه عبادة، و خوابيدن شما هم حكم عبادت را دارد.

رمضان و گشودن درب­هاي رحمت الهي

حضرت در اين خطبه مي­فرماييد: نفس كشيدن انسان و خوابيدن انسان هم حكم عبادت را دارد، خواه ناخواه كشف مي­كند، كساني كه در اين ماه موفق به اعمال اين ماه هستند در يك شان و مقامي قرار مي­گيرند كه حتي نفس­هاي آنها هم مقدس مي­تواند باشد و خواب و استراحت آنها هم قداست به خود مي­گيرد. چرا در اين ماه نفس ها، استراحت و خواب شخصي كه اين ماه را درك نموده قداست پيدا مي­كند؟ جهت اين امر آن است كه در ماه مبارك رمضان درب­هاي رحمت خداوند بر روي بندگان باز مي­شود و يك ضيافت معنوي و الهي براي مردم محيا مي­گردد. عنايت خداوند بي­پرده متوجه بندگان است و در اين ضيافت كوچكترين كاري كه جهتي به سوي تقوي و خداترسي و توبه داشته باشد حائز اهميت و مورد توجه است حتي خيلي بيشتر از ماههاي ديگر سال؛ بنابراين در ماه رمضان خصوصيت ويژه­اي وجود دارد، بدين معني هرچند اگر انسان در ماه­هاي ديگر رو به خدا مي­كند قطعا مورد استقبال واقع مي­شود، اما در اين ماه اگر رو به سوي خداوند كند با شدت بيشتري مورد استقبال قرار مي­گيرد و معنويتي كه در اين راه مي­تواند كسب كند قابل مقايسه با ساير ايام نيست.

رحمت همگاني خداوند شامل تمام بندگان

خصوصيتي كه اين ماه وجود دارد - غير از خصوصيت ذاتي ماه مبارك رمضان-  اين است كه عنايتي كه خداوند نسبت به روزه­دارن دارد، حتي كساني كه معذور از روزه گرفتن هستند و نمي­توانند عبادت روزه را انجام دهند، اين عنايت شامل حال آن­ها هم مي­شود؛ از اين رو اين افراد متوجه شب­ها و روزهاي اين ماه باشند و از ياد خداوند و توجه به خدا و انجام عبادات و خواندن قرآن غفلت نكنند، كه ثواب و پاداشي كه براي اين اعمال در ماه مبارك رمضان است به مراتب بيشتر از ساير ماه­ها است.

اخلاص نتيجه روزه

از خصوصيات ديگر ماه مبارك رمضان روزه­داري است، روزه عملي است كه في النفسه با خلوص در هم آميخته يعني عبادتي است كه در اين عبادت ريا و غير خدا بودن ممكن نيست. انسان ممكن است براي خوش­آيند ديگران نماز بخواند، حج برود و يا جهاد كند، اما شخص روزه­دار حتي در خلوت و زماني كه هيچ كس متوجه او نيست، امساك دارد و به سوي خوردني و آشاميدني و مبطلات روزه نمي­رود. روزه اخلاصي را در انسان بارور مي­كند كه اين اخلاص مي­تواند در تمام زندگي براي او سرمشق باشد؛ در همه كارها و در همه عبادات، چه در خلوت و چه در جلوت. به همين سبب رسول خدا ص در روايتي معروف از خداوند تبارك و تعالي نقل مي­كند: « الصوم لي وأنا أجزي به » كه روزه از من است و من جزاي روزه را مي­دهم. اهميت اين عبادت به صورتي است كه خداوند عمل را به خودش نسبت مي­دهد و بعد مي­فرمايد كه جزاي شخص روزه­دار تنها از من ساخته است و من تنها مي­توانم پاداش او را بدهم. البته اين روايت به صورت ديگري هم خوانده شده «الصوم لي و أنا اُجزي به» يعني خداوند مي­فرمايد: روزه مال من است و من خود پاداش روزه هستم؛ يعني كسي كه اقدام به روزه مي­كند، به جزاء و پاداشي مي­رسد كه كمال مطلق و جمال مطلق پاداش چنين شخصي است. البته اين مفهوم و معني فوق تصور انسان است و اين معناي بسيار بلند فقط در مورد عبادت روزه صادق است.

روزه براي رسيدن به مقام متقين

يكي ديگر از بركات روزه ماه مبارك رمضان آن است كه انسان را به تقواي الهي سوق مي­دهد، يعني عمل شخص روزه­دار با اخلاص توام است، يعني فقط براي خدا اقدام به روزه­ گرفتن مي­كند، بنابراين چشم بستن از غير خدا را تمرين مي­كند و به همين جهت ياد مي­گيرد كه فقط براي رضاي خدا، توجه به او، به خاطر او و براي او در زندگي قدم بردارد. به نحويي كه در زمان عمل خوشايند هيچ كس ديگر براي او مطرح نباشد. شخص مي­تواند اين درس مهم را در تمام مراحل زندگي خودش اجرا كند و به همان مقام تقواي الهي برسد. روزه از اين جهت كمك زيادي به انسان مي­كند و اين عبادت گوهري است كه انسان به وسيله او مدارج بسيار بالاي را مي­تواند طي كند. تقوا آن حيثيتي است كه اساسا ملاك برتري و بلند مرتبگي انسان به آن گذاشته شده «ان اكرمكم عندالله اتقاكم» گرامي ترين شما نزد خداوند كسي است كه تقوا داشته باشد و روزه پلي است كه انسان را به اين مقام مي­رساند اين هم از بركاتي است كه روزه ماه مبارك رمضان دارد.

جداي از اين خصوصيات روزه ماه مبارك رمضان فرصتي براي امساك فراهم مي­كند كه يادي هم از گرسنگان و كساني كه امكان دستيابي به غذاي كافي ندارند داشته باشد و هم­نوعان و برادران مسلمان خود را در نظر بگيرد و به ياد آنها باشد و بياموزد كه در زندگي هيچگاه از ياد آنها غافل نباشد. ماه مبارك رمضان با روزه آذين بسته شده است.

شب قدر، در ماه رمضان

 برخي از بركات و خصوصياتي است كه در روزه اين ماه است اشاره شد، اما يكي از مهمترين خصوصيتي كه ماه مبارك رمضان وجود دارد -كه اميدواريم در فرصت­هاي آينده درباره آن بحث كنيم- آن است كه شب قدر در اين ماه واقع شده است. اهميت شب قدر همين مقدار كافيست كه در قرآن كريم تاكيد شده كه اين شب را در ماه مبارك رمضان قرار داديم و شبي است كه خداوند مقدرات انسان­ها را تعيين مي­كند و شبي است كه فضيلتش از هزار ماه بيشتر است و اگر كسي اين شب را به خوبي درك كند فضيلتي بيش از آنچه كه در هزار ماه عبادت نصيب او مي­شود، به او خواهد رسيد.

ماه ميهمانى خدا   

 بركات ماه مبارك رمضان را پاس بداريم و به نحو شايسته از اين نعمت بزرگ خداوند و ضيافت الهي بهره­برداري كنيم؛ همان طور كه رسول خدا فرمودند: «دعيت الي ضيافة الله» شما در اين ماه به ضيافت و مهماني خداوند دعوت شده­ايد؛ البته اين مهماني، يك مهماني معنوي است. همچنان كه در هر ضيافتي براي پذيرايي از مهمانان، انسان تمام امكانات را فراهم مي­آورد. در اين ضيافت الهي نيز خداوند امكاناتي را براي بندگان خود فراهم آورده است، تا به بركات و امكانات معنوي بالايي دست پيدا كنند. اين بندگان مي­توانند به بركت اين ماه به مراتب بالايي از تقوا و فضيلت نيل پيدا كنند و به درجاتي برسند كه رسيدن به آن درجات در غير اين ماه مشكل­تر و سخت­تر است.

ضيافت خداوند را پاس داريم و در آستانه ماه مبارك رمضان به فكر همه برادران خود باشيم، مخصوصا كساني كه در شرايط امروز زندگي آنها به خوبي تامين نمي­شود و رنج مي­كشند. از رنجي كه آنها، فرزندان و خانواده آنها مي­كشند، آگاه باشيد. در اين ماه هرچند به مقدار كم تلاش شود در راه بر طرف كردن و يا لااقل كم كردن رنج و مشكلات آنها قدمي برداريم، تا انشاء الله بتوانيم رضاي خداوند را در اين جهت نيز جلب كنيم.