بسم الله الرحمن الرحيم

ديدار مدير عامل و مسولين شعب مؤسسه مالي اعتباري مهر استان قم

 با حضرت آيت‌ الله علوي بروجردي ^{مدظله العالي}

عوامل موفقیت مؤسسه مالی اعتباری مهر

موفقیت مؤسسات مالی، از دو راه تشخيص داده مي­شود:

1. جلب رضايت مردم: استقبال گسترده مردم در شهرهای مختلف از فعالیت مؤسسه مالی اعتباری مهر، نشان مي­دهد كه این مؤسسه توانسته است باري از دوش مردم بردارد و در مقايسه با بسياري از بانك­هاي دولتي و خصوصي، رضایت مردم را جلب کند.

2. تداوم فعالیت و حفظ سرمایه: ادامه فعالیت یک مؤسسه مالي در شرايط وخیم اقتصادي، نشانه موفقیت آن نهاد در حفظ سرمايه مردم است.

بنا بر دیدگاه‌ها و نظرات مردم، این دو عامل در مؤسسه مالی اعتباری مهر وجود دارد و همین امر دليل موفقيت این مؤسسه و موجب اميدواري است.

پاسخ‌گویی به مسائل جدید مالی و بانکی، وظیفه مهم روحانیت

امروزه ما در زمینه بانك و بانك‌داري مشكلات جدي داريم. پس از پیروزی نهضت اسلامی در سال 57 به رهبری يك مرجع تقليد، امیدهایی در دل مردم زنده شد. از درون اصيل­ترين نهاد حوزه، يعني نهاد مرجعيت، حركتی اسلامی آغاز شد و مردم هم به آن ‌اعتماد كردند؛ چون اين نهاد اصيل را پشتوانه محکم و قابل اعتمادی برای خود می‌دانستند. در نتیجه، پس از 1400 سال سرکوب و کشتار و فعالیت‌های گسترده براي نفي اسلام اصيل، حكومتي برخاسته از متن اسلام و حوزه علمیه پدید آمد.

حال كه چنین حكومتی تأسیس شده است و مردم نیز در تشكيل اين حكومت و نظام به روحانیت اعتماد کرده‌اند، نمي­توان گفت که روحانیت هيچ وظيفه­اي در قبال مردم ندارد. مردم صاحبان اصلي اين نظام و این حركت اسلامی هستند. روحانیت با این نهضت، شيوه زندگي مردم را در جهت اسلامی شدن تغییر داده است؛ به همین دلیل، بايد در همه جنبه‌های زندگی ‌پاسخ‌گو باشد. یکی از بزرگ‌ترين این جنبه‌ها، مسائل اقتصادي است. مردم تا وقتی دین‌دارند كه مشکل معاش نداشته باشند؛ چنان‌که در روایات نیز از رسول خدا نقل شده است که «كاد الفقر أن يكون كفرا»[1]ً.

نقش دولت در مدیریت اقتصادی کشور

مسائل اقتصادي، هرچند در درجه اول اهميت نیستند،‌ اما در درجه بالاي اهميت قرار دارند. زندگي مردم بايد به صورت معمول تأمين شود و يكي از وظايف حكومت‌ها و دولت‌ها تأمين معاش مردم است. دولت­ها نیز در این خصوص بايد مديريت اقتصادي داشته باشند؛ نه اینکه مانند نظام‌هاي كمونيستي همه چیز،‌ از جمله کار را تقسيم‌بندي کنند. مديريت اقتصادي یعنی اينکه دولت با استفاده از كارشناسان خبره در امر اقتصاد، به گونه‌ای برنامه­ريزي كند كه توليد فعال شود و مردم به سرمايه‌گذاري در امر تولید تشویق شوند.

سیره عقلا، مبنای اساسی اسلام در زمینه اقتصاد

نکته قابل توجه در زمینه اقتصاد اسلامی این است كه سیره ‌اسلام در امر اقتصاد، سيره عقلاست و كارهايي را كه عقلا در هر زماني در زمینه اقتصاد انجام می‌دهند، ‌امضا مي­كند. در فقه اسلامی،‌ احكام تأسيسي و ابتدايي درباره اقتصاد بسیار كم است و بیشتر احكام، امضائيه‌اند؛ يعني بر اساس سيره عقلاست. بنابراين، از نظر شرعي، زمینه براي كار كردن در اقتصاد، بسیار فراهم است.

امروزه اقتصاد دنيا بر اساس اصول و ضوابط عقلایی اداره می‌شود. بنابراين باید با یک برنامه‌ريزي اساسي، مديريت اقتصادی قوی و شفاف‌سازی در سیاست‌های اقتصادی نظام،‌‌ به ثبات اقتصادي دست یابیم. در اين صورت،‌ مردم نیز به سرمایه‌گذاری و شرکت در امر تولید تشویق می‌شوند و همین مسئله، خود موجب رونق اقتصاد خواهد شد.

مشکلات اساسی پیش روی مؤسسات مالی

بنيان‌گذاران مؤسسه مالی و اعتباری مهر،‌ فارغ از نگرش‌های معمول در نظام‌های بانكي موجود، وارد این نظام مالی شده است و قصد دارد فعالیت‌های اقتصادي خود را با دیدگاه‌های شرعی و فقهی تطبیق دهد. در این زمینه دو مشکل اساسی وجود دارد:

1. آگاهی از دیدگاه‌های اقتصادی اسلام

 براي آگاهی یافتن از احكام شرعي در زمینه امور اقتصادي و بانكي، باید به حوزه‌های علمیه رجوع کرد. آنچه از نظر شرعی مسلّم و یقینی است، حرمت شدید رباست.

آنچه در اینجا مطرح می‌شود، این است که مصداق ربا در گذشته و حال چیست؟ در گذشته پول رایج، عبارت بود از مسکوکات طلا و نقره که ارزش آن همراه خودش بود؛ اما امروزه ارزش پول همراه خودش نیست؛ بلکه حالت حواله‌اي پيدا كرده و پشتوانه ارزشی آن در بانك است. اين پشتوانه هم تنها طلا نيست؛ بلكه ذخاير و سپرده­هاي ارزي کشورها نیز كه قدرت خريد را در سطح بين‌الملل ايجاد مي‌كند، پشتوانه پول به شمار می‌روند.

بر این اساس، شرایط اقتصادی امروز با گذشته بسیار فرق كرده است و در نتیجه، احکام مربوط به آن، از جمله احکام و مصادیق ربا نیز تغيير مي‌كند. فقه اسلامی توانایی پاسخ‌گویی در این زمینه را دارد؛ لکن باید متخصصان و اقتصاددانان در سطوح بالا، طی نشست‌های کارشناسانه، شرايط موجود را تبیین کنند و فقها نیز با بررسی نظرات کارشناسان، به تعریف و تعیین مصادیق ربا بپردازند.

2. مقابله با تحریم‌های خارجی و بی‌تدبیری‌های داخلی

امروزه ما با فشار‌های خارجي و تحریم‌های مختلفی روبه‌رو هستیم. این امور، هرچند موجب بروز مشکلات اقتصادی و سختی معیشت مردم می‌شود و واردات را دچار تنش مي­كند، اما نمي­تواند ما را زمين بزند. آنچه ما را زمين مي­زند، سوء مديريت و استفاده نکردن از امكانات موجود براي مردم است.

مؤسسه مالی اعتباری مهر، با عرضه امکانات اقتصادی مورد نياز اقشار ضعيف، اقدامات اساسي در این زمینه انجام داده است. این مؤسسه مي­تواند با کمک‌های مالی به بنگاه‌های اقتصادی، در زمینة ايجاد اشتغال نیز اثرگذار باشد. اين بنگاه‌ها لزوماً كارخانه‌های هزار نفري نیستند؛ بلکه كارگاه‌های کوچک با چند کارگر معدود را هم شامل می‌شود.

همه مردم به كمك‌های مالی و هدايت اقتصادی نیاز دارند. اگر نهادهای مالی، کمک‌های اقتصادی خود را به‌طور معقول و منصفانه در اختيار مردم بگذارند، نقش بسیار بزرگي در گشایش كار مردم و نیز گردش اقتصادی جامعه ایفا خواهند کرد. خدمات‌دهی مؤسسات مالی باید به گونه‌ای باشد که مردم احساس کنند در حق آنان اجحاف نمی‌شود و از آنها بازپرداخت زيادی گرفته نمی‌شود. اگر مردم برخورد منصفانه‌ای از این مؤسسات ببینند، حتی حاضر خواهند بود که هنگام بازپرداخت، بیشتر هم بدهند. بنابراین، نباید کاری کرد که مردم احساس كنند مؤسسات مالی، تنها نفع اقتصادی خودشان را در نظر مي­گيرند.

خدمت‌رسانی به مردم، موجب سعادت اخروی

مؤسسه مالی اعتباری مهر، جزء مؤسسات موفق در اين زمینه است. این امر جای تبریک و تحسین بسیار دارد كه در شرايط اقتصادي امروز، مردم را فراموش نكرده‌ايد و از میزان تسهيلات مادی براي مردم نکاسته‌اید. تا جايي كه مي­توانيد، طبق قوانين و ضوابط، كمك حال مردم و خدمت‌گزار آنان باشید که اين خدمت‌گزاری، ارزش بسیار بالایی دارد.

حضرت آیت‌الله بروجردي ـ رضوان‌الله‌عليه ـ  فرمودند: شبی رسول اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ را در خواب ديدم و علما در محضر آن حضرت نشسته بودند. - آیت‌الله بروجردي در زمینه جایگاه علما در مجالس حساسيت خاصی داشتند و مراتب علمی افراد را حفظ مي­كردند.- ايشان فرمودند: من وقتي خدمت آن حضرت نشستم، ديدم با وجود اینکه علمای بزرگ و طراز اول در آنجا هستند، مرحوم سيدجواد طباطبايي[2] كه موقعيت علمي بالايي ندارد، در کنار پیامبر نشسته است و علماي بزرگ پايين­تر نشسته­اند. من نتوانستم خودداري كنم. خدمت پیامبر رسیدم و عرض کردم: در مجلس شما، مراتب علمی افراد رعايت نشده است. حضرت فرمودند: من خودم سيدجواد را بر همه مقدم داشتم؛ براي اينكه او در گشايش کار مردم و رسيدگی به مشکلات آنان، از همه کسانی كه اينجا هستند، کوشاتر بوده است.

همه درباره آفتاب روز قيامت و گرمای روز محشر اطلاع داریم. در آن روز، فقط سايه عرش خدا پناهگاه مؤمنان است. چنان‌که از روایات استفاده می‌شود، تنها کسانی در سايه عرش خدا قرار مي­گيرند كه خودشان در اين دنيا سايه داشته باشند و ديگران در پناه آنها بتوانند مشكلاتشان را حل كنند.

در پایان، آرزوي توفيقات روزافزون براي شما مدیران و کارکنان محترم شعب مؤسسه مالی اعتباری مهر دارم. شما بحمدالله در این شرايط اقتصادي که تحريم‌های بيروني و گاهي بي‌تدبيري‌هاي داخلي، استوار مانده‌ايد و نه‌تنها قد خم نكرديد، بلكه از خدمت خود برای مردم هم نکاستید و رضايت آنان را نیز به دست آورده‌اید. اميدوارم که در اين راه بسيار مشكلي كه در پيش گرفته‌ايد، موفق باشید.

 والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته