بسم الله الرحمن الرحيم

ديدار خواهران حوزه علميه الهدي از اصفهان با حضرت آيت‌الله علوي بروجردي ^{مدظله العالي}

اصفهان، کانون علم و فقاهت

اصفهان شهر علم است و سابقه بسيار درخشاني در تربيت شخصيت­هاي بزرگ داشته است. برای مثال، مرحوم ميرزاي نائيني و نیز مرحوم سيد حسن اصفهاني كه از اركان مراجع شيعه است، در اصفهان تحصیل کرده بودند. در گذشته‌های دورتر نیز علامه مجلسي و مرحوم محقق كركي و... حوزه اصفهان را پرفروغ کرده بودند. مرحوم آيت‌الله‌العظمی بروجردي ـ قدس سره ـ نیز تقريباً به مدت ده سال در اصفهان تحصیل کردند و از محضر بزرگاني همچون درچه­اي، كلباسي، مرحوم جهانگيرخان قشقايي و مرحوم ملامحمد كاشي بهره بردند.

ویژگی و قوت علمی حوزه اصفهان چنان بوده است که آیت‌الله بروجردی می‌فرمودند: «پس از آنکه از اصفهان به نجف رفتم و ده سال در آنجا نزد مرحوم آخوند خراساني صاحب كفايه تلمذ كردم، در مباني‌ای كه در اصفهان اختیارکرده بودم ـ جز در دو مورد ـ تغییری حاصل نشد». اساساً مكتب فقهي و رجالي مرحوم آيت‌الله بروجردي، عمدتاً به مکتب اصفهان گرايش دارد. ایشان در آرای فقهی و اصولی، با مكتب نجف كه از زمان شيخ انصاري ـ رضوان‌الله‌تعالی‌عليه ـ و شاگردان ایشان مطرح شد، سنخيتي ندارند. اين، بحثي است كه ان‌شاءالله در جاي خود بدان خواهیم پرداخت.

هم‌اکنون در آستانه ولادت حضرت صديقه كبري، فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ هستيم. شما بانوان حوزه علمیه، در مسيری قرار گرفته­ايد که نه يك شغل، بلكه يك رسالت برای شماست. كسي كه به حوزه علمیه وارد مي­شود و در اين مسير حركت مي­كند، در واقع از اميال و خواسته‌هاي شخصي خود چشم مي­پوشد و هدفش را گسترش می‌دهد تا اهداف بزرگ‌تري را به دست بياورد. این اهداف، دقيقاً همان اهدافي است كه حضرت فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ بعد از رحلت رسول اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ترسيم فرموده‌اند. عظمت این بانوی بزرگوار و لزوم بزرگ‌داشت ایام فاطميه نیز به همین دلیل است.

انحراف جامعه اسلامی پس از رحلت پیامبر(ص)

پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در مدت 23 سال رسالت خود، معالم وحي را به مردم عرضه كردند. در اواخر عمر مبارک آن حضرت، حرکت‌هایی پنهانی آغاز شد که در یک نمونه، در جریان عقبه به جان پیامبر سوءقصد شد که به یاری خداوند، این توطئه خنثی گردید. این جریان پس از رحلت پیامبر، حوادثي را در تاریخ اسلام رقم زد. در نخستین روزهاي رحلت آن حضرت، كساني كه از قبل هم‌فكري كرده و حزب ساخته بودند، تصميم گرفتند از دستاوردهای نهضت پيامبر، در جهت حكومت و سلطة خود استفاده كنند، بدون آنکه به مباني اصیل اسلامي متعهد باشند. به همین دلیل، اسلامي ترسيم كردند كه در ظاهر بسیار دقیق و درست بود. با نمازهای اول وقت و جماعت، روزه‌های زاهدانه، حفظ و قرائت زیبای قرآن و... که ضرری برای آنها نداشت، ظاهری زیبا از اسلام ارائه می‌کردند؛ اما در پس این ظاهر زیبا، ريشه­های اسلام را زدند.

در گام نخست، مسئله حاكميت و امامت را تحریف کردند. آنان می‌دانستند که اگر حاكميت الهي پس از پیامبر نیز ادامه یابد، نمي­توانند به خواسته‌هایشان برسند. ازاین‌رو، حضرت علي ـ علیه‌السلام ـ را كنار گذاشتند و گفتند: ضرورتي ندارد که امام را خدا و پيامبر تعيين كنند؛ همین که خود مردم امامشان را تعيين كنند، كفايت مي­كند. همچنین لزومي ندارد که حاکم، عادل باشد. ایشان براي اينكه اين معنا را در اذهان مردم جا بياندازند، در عدالت پيامبر نیز خدشه کردند و شرط عدالت را از همه پیامبران و حتی از خدا هم حذف کردند. بدین ترتیب، ماهيت جاهليت، این بار در لباس اسلام ظاهر شد و زمینه را برای سلطه افرادی همچون ابوسفیان و معاویه كه با پيامبر جنگيده بودند، فراهم کرد.

امروز می‌توان تجلی همان تفکر را در اندیشه وهابیت مشاهده کرد. چنان‌که در جریان بیداری اسلامی در مصر، مفتي وهابي به‌صراحت فتوا می‌دهد که مبارک، ولی امر است و اطاعتش واجب و قیام در برابر او حرام است. اولي‌الامر در اندیشه اهل سنت، به هر حاکم و صاحب قدرتی اطلاق می‌شود؛ حتی اگر به‌زور بر مردم مسلط شده باشد؛ و اطاعت از اولی‌الامر نیز واجب است.

فاطمه زهرا(س) و مقاومت در برابر جریان انحراف

چنین جریانی، در دل اسلام شكل گرفت و تنها كسي كه در برابر آن ايستاد، حضرت فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ بود. اگر آن حضرت و خطبه‌ها و وصیت‌شان نبود، اين جریانی كه جاهلیت را در لباس اسلام ظاهر کرد، ماندگار مي­شد و خط اصيل پيامبر و رسالت الهی ایشان برای همیشه گم مي­شد؛ چنان‌که اکنون براي اكثريت جمعيت مسلمان گم شده است. ارزش فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ در اين بود كه از همان ابتدا در برابر اين توطئه ايستاد و در مسجد پيامبر، در حضور هزاران نفر از مسلمانان، استدلال‌ها و اندیشه‌های این جریان را به نقد کشید. همین امر، باعث شد كه خط اصیل پیامبر حفظ شود.

فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ آغازكننده اين رسالتي است كه ما امروز آن را دنبال مي­كنيم. او احياگر ارزش­هاي اصيلي است كه پيامبر از طریق وحي آورده بود. اميرالمؤمنين ـ علیه‌السلام ـ نیز در راستای حفظ ارزش­ها گام برمی‌داشت؛ اما نقش حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ پشتیبانی و دفاع از امیرالمؤمنین بود، تا آنجا که جان در اين راه گذاشت. ایشان مكتب اسلام و اصالت­های آن را چنان برجسته و روشن كرد كه امروزه پس از 1400 سال به دست ما رسيده است. ارزش­های اصیل اسلام، پس از پيامبر به وسیلة حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ به حوزه‌های علمیه منتقل شده است. بنابراین، ما امروز وظيفه و رسالتي سنگین بر عهده داريم و همان گونه كه فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ در مسجد و در حضور هزاران نفر و همچنین در بين زنان مهاجر و انصار كه به عيادتش آمده بودند، خطبه‌هایی را انشا فرمود، ما نیز باید به میان مردم برویم و معالم اهل‌بیت را به آنان عرضه كنيم.

احیای امر اهل‌بیت(ع)، وظیفه حوزه‌های علمیه

ارتباطات در دنیای امروز چنان گسترده شده است كه ديگر نيازی به تحمل سختي‌های سفر و مهاجرت نيست. با استفاده از ابزارها و رسانه‌های ارتباطی، مي­توان ميليون‌ها مخاطب در سطح جهان داشت و مطالب خود را به هرزباني عرضه کرد. اما آنچه در این زمینه اهمیت دارد این است كه ما شایستگی و توانایی عرضه آموزه‌های اسلام و معالم اهل‌بیت را به دست آوریم و خودمان مكتب فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ را درك کنیم و به آن برسیم. ازاین‌رو، در شرايط امروز نباید حتي يك لحظه را به غفلت گذراند؛ بايد وقت خود را در راه یادگیری و سپس عرضه معالم اسلام صرف كنيم.

امام رضا ـ علیه السلام ـ می‌فرماید: رحم الله من احيا امرنا؛ «خداوند رحمت کند کسی را که امر ما را زنده می‌کند». وظیفة ما تلاش برای احياي امري است كه در طول تاريخ مظلوم بوده و زمين خورده است؛ امري كه ميليون­ها نفر برای آن كشته شدند. نه‌تنها در دوران حجاج و خلفاي بني‌امیه و بنی‌عباس، بلکه در دوران حکومت عثماني در تركيه نیز چهار بار شیعیان را قتل عام كردند. علويان تركيه كه نصف جمعيت تركيه را تشکیل می‌دهند، شيعياني هستند كه با همين قتل‌عام­ها به اين صورت درآمده‌اند و از احكام بي‌خبرند.

شیعه در طول تاريخ، بار مظلوميت را به دوش كشيده است و امروز خداوند توفيق عرضه آموزه‌های این مکتب را داده است. بنابراین،  از اين فرصت به‌دست‌آمده دريغ نكنيم. دنيا وقتی بر اساس عدالت رقم خواهد خورد و حضرت حجت‌بن‌الحسن ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه ـ هنگامی ظهور خواهد کرد كه ما اين تحير را در مردم ايجاد كرده باشيم. خواجه نصيرالدین طوسي مي­گويد: «وجوده لطف وتصرفه منه و عدمه منّا». خدا امام را در پرده غيبت برد؛ چون مردم قابليت بهره‌برداري و نگهداري از آن را نداشتند. تا اين قابليت ايجاد نشود، امام زمان نخواهد آمد. فقط دعا برای ظهور کافی نيست؛ بلکه آمادگي هم لازم است و ما باید اين آمادگي را در مردم ايجاد كنيم. ما هرچه سريع‌تر آماده شويم، آن منجي بشر زودتر خواهد آمد؛ نه اينکه هر كسي تنها به كار خودش مشغول باشد تا خدا ظهور حضرت را مقدر كند. خداوند در جنگ احد حتی براي پيامبر هم اين كار را نكرد و در آيه‌ای فرموده است: چنین نيست كه شما در همه جنگ‌ها پيروز شويد؛ بلکه بايد تدبير داشته و آمده باشيد.

شما بانوان حوزه علمیه، در يكي از بهترين دوران تحصيل و تحقيق هستید و می‌توانید سرمايه‌هاي بسياري براي خود گرد آوريد و رسالت عرضه معالم اهل بیت را به بهترین وجه انجام دهيد. بسیار از بزرگان، علما و روات در این مسیر بسیار زحمت کشیدند و دور ائمه را خالي نگذاشتند و حتی در اين مسير جان دادند. از زمان متوكل تا روزگار صدام، زائران امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را به خاک‌وخون می‌کشیدند؛ اما به محض نابودی آنها، نام و یاد سیدالشهدا دوباره زنده می‌شد؛ چنان‌که وقتی صدام رفت، در روز اربعين حسيني، نزدیک به ده ميليون نفر جمعيت جمع شد. اینها سرمایه‌های عظیمی است که برای حفظ آنها باید هزینه‌های فراوانی تقدیم کرد.

والسلام علیکم ورحمة الله