بسم الله الرحمن الرحيم

امام رضا(ع) حافظ مکتب شیعه

یازدهم ذی­القعده سالروز ولادت باسعادت حضرت ثامن­الائمه امام علي بن موسی الرضا - علیه السلام – است. همه ما تحت عنایت و بركات ايشان قرار داريم. بركات آن حضرت در طول تاريخ شامل حال ما بوده است. در حالی که امروزه تمام منطقه از گرفتاری­ها و مصائب رنج می­برد، ايران در پناه آن حضرت محفوظ مانده است.

محفوظ ماندن مکتب شیعه و تعالیم امام باقر و امام صادق – علیهما السلام – تا به پس از 1400 سال، با وجود حکومت مقتدر و طولانی عباسیان، واقعاً معجزه­ای بزرگ است. امام رضا – علیه السلام – با آنکه در دل این حکومت گرفتار شخص زیرک و دانشمندی همچون مأمون بودند، نقش بسیار زیادی در حفظ مکتب شیعه داشتند. مأمون شخصاً بسيار عالم و دانشمند بود. شاید عجیب به نظر برسد، اما به­جرئت می­توان ادعا کرد که مأمون شيعه هم بوده است. وی در مباحثاتی که با علمای زمان خود داشت، با استدلالات قوی و محکم، ولايت اميرالمؤمنين – علیه السلام – را اثبات مي­كند. اما نباید این را فضیلتی برای او دانست؛ بلکه باید نگران چنین شیعیان و عالمانی باشیم که از قتل امام خود هم ابا ندارند.

مصيبت امام رضا – علیه السلام – گرفتاری در دست کسانی همچون مأمون بود. يزيد شخص معلوم­الحالی بود و همه او را مي­شناختند؛ اما مأمون بسیار زیرک و نیرنگ­باز بود و همه او را نمي­شناختند؛ تا آنجا که شخصیتی همچون سيدبن طاووس هم نمی­تواند بپذیرد که مأمون امام رضا – علیه السلام - را كشته باشد. با این حال، در چنين شرایطي هم امام رضا – علیه السلام - دست از ارشاد و هدایت شیعیان نکشیدند.

بهره­برداری امام رضا(ع) از فرصت ولایت­عهدی

متأسفانه برخی کوته­فکران پذیرش ولايت­عهدي را كه با فشار و اجبار بر امام تحمیل شده بود، نقطه­ضعفی برای آن حضرت به شمار می­آورند. این افراد توجه ندارند بنی­عباس كه مأمون تنها يكی از آنها بود، پانصد سال حكومت داشتند و در طول این مدت، صاحب ثروت و قدرت و حیله و تدبیر بودند؛ با این حال، مکتب شيعه و تعاليم ائمه اطهار – علیهم السلام – ماندگار شد. اینها همه به برکت فعالیت­ها و اقداماتی است كه امامان شیعه همچون امام رضا – علیه السلام – انجام دادند.

هرچند مأمون آن حضرت را به اجبار و با تهدید به قتل به ایران فراخواند، اما امام از این فرصت استفاده کردند و از بدو حرکت از مدينه تا خراسان، چنان موجي در دنياي اسلام كه جایگاه ائمه را فراموش كرده بودند، به راه انداخت که دوباره شعله قیام­ها برافروخته شد و آنان که پیش از این با اعتماد به شعار الرضا من آل محمد قیام کرده بودند، بار دیگر پرچم خون­خواهي اباعبدالله الحسين – علیه السلام – را برافراشتند.

بر اثر همین حرکت امام رضا – علیه السلام – بود که دیگر بعد از آن حضرت هیچ گونه انشعاب و تفرقه در میان شیعیان دیده نشد و دیگر فرقه­های هشت­امامی و نه­امامی در شیعه ایجاد نشد. ایشان پایه­های تشیع اصیل را چنان تحکیم بخشیدند كه هر كس امامت آن حضرت را پذيرفت، امامت بقیه ائمه را هم پذيرفت.

حرکت­آفرینی امام رضا(ع) در برابر قدرت  حاکمه

بنابراین، ما نباید امامان را صرفاً وجودات مقدسي بدانیم که باید در برابرشان كرنش كنيم؛ بلکه همين مقدار كه امروز تعالیم امام باقر و امام صادق – علیه السلام – از میان پانصد سال حکومت زر و زور و تزویر به دست ما رسيده، ناشی از زحمات و فعالیت­های آن ذوات مقدس بوده است. نظام كمونيستي شوروی هفتاد سال بر ممالك اسلامي در آسياي صغير و فقفاز حاکمیت داشت و آن مصائب را بر مردم تحمیل کرد؛ اما بنی­عباس پانصد سال، خود را بر مسلمانان تحمیل کرد؛ آن هم به نام دين، اساس دین را تغيير دادند. در چنین شرایطی، امام رضا – علیه السلام - با حركتشان موجي ايجاد كردند كه اگر نبود، با آن زیرکی و حسابگری که مأمون داشت، بساط شيعه در همان موقع جمع می­شد.

امام رضا – علیه السلام - بدون اينكه از آفات حكومت و ولايت­عهدي گردي بر وجودشان بنشيند و متهم به ظلم یا دخالت در اساس حكومت باطل بشود، آنچه از خود به جا گذاشت، تنها جهات مثبت بود؛ به گونه­ای که وقتی مأمون آن حضرت را به شهادت رساند، موجي به راه افتاد كه مجبور شد دختر خودش ام­الفضل را به همسری امام جواد – علیه السلام – درآورد تا با ایجاد پیوند خانوادگی، اتهام قتل امام را از خود دور سازد. با این حال این موج ایجاد شد و همچنان در  جریان است.

اميدواريم كه روز ولادت باسعادت آن حضرت بر همه ما مبارك باشد و از خداوند می­خواهیم که در ظهور فرزند بزرگوارشان تعجیل فرماید و این روز مبارک را فرجي براي همه شيعیان و محبين اهل­بيت – علیهم السلام – قرار دهد. ان­شاءالله.

والسلام عليكم ورحمت الله وبركاته