بسم الله الرحمن الرحيم

ولادت با سعادت امام مجتبي(ع)

نيمه ماه مبارك رمضان ولادت سبط اكبر، ولي خدا و امام همام امام حسن بن علي المجتبي عليه السلام است. امام مجتبي اولين مولودي است كه بعد از هجرت در خاندان پيغمبر به دنيا آمد. ولادت ايشان با شادي مسلمين همراه بود و مردم دسته دسته به محضر پيامبر مي­رسيدند و اين ولادت را تبريك مي­گفتند. در تاريخ نوشته شده در شام ولادت امام مجتبي افرادي به دور خانه پيغمبر حلقه زدند و شعار مي­دادند، «ماجينا ماجينا لولا الحسن ماجينا» يعني اگر به خاطر امام حسن نبود نمي­آمديم و از پيغمبر تقاضاي هديه و عيدي داشتند، از اين رو، ولادت امام مجتبي با شور زيادي همراه شد.

شان و منزلت امام مجتبي در روايات

 امام مجتبي در وقت رحلت پيغمبر هشت يا نه سال داشتند، لذا دوران زندگي امام مجتبي در زمان پيغمبر خيلي طولاني نبود اما از رسول اكرم صلي الله عليه وآله سخنان زيادي در شان و منزلت امام مجتبي در روايات داريم، مانند «الحسن و الحسين سيدي شباب اهل الجنة[1]»، «الحسن و الحسين اماما قائما او قاعدا[2]». در كتب روايي مشهور و نيز در منابع اهل تسنن احاديث بسياري در شان اهل بيت ذكر شده است، حتي كتاب«فضائل الخمسة من الصحاح الستة» در مناقب و شان و منزلت اهل البيت در كتاب­هاي شش گانه حديث اهل تسنن جمع آوري گرديده است[3]؛  سبط اكبر  نبي مكرم اسلام خيلي مورد توجه و عنايت و لطف آن حضرت بودند و در همين زمينه قضاياي زيادي در كتب تاريخ و روائي آمده است. از جمله اين داستان مشهور: وجود مقدس نبي اكرم در نماز جماعت در سجده بودند، امام مجتبي بر دوش پيامبر سوار شد، پيغمبر سجده را ادامه دادند، تا امام حسن از پشت مبارك حضرت پائين بيايند. پس از نماز پيغمبر سوال كردند چرا سجده شما آنقدر طولاني شد؟ حضرت فرمودند: حسن بر پشت من سوار شده بود و من نتوانستم خودم را راضي كنم كه او را با انداختن روي زمين آزار بدهم.

 مردم مدينه بسيار شاهد اين گونه قضايا بودند، در حالي كه پيغمبر بر فراز منبر نشسته و امام حسن را در آغوش دارد و براي مردم خطبه مي­خواند، گاهي از اوقات رسول خدا براي نماز به مسجد تشريف مي­آوردند در حالي كه امام مجتبي را در آغوش داشتند و سپس سيد الشهدا هم اضافه مي­شد. اين گونه وقايع در دفعات متعدد تكرار مي­شد و شاهد آنها بودند.

وجود مقدس امام مجتبي يك معجوني از صفات بسيار پسنديده و صفات كمالي است كه ما اين صفات را به نحو كمال و به نحو اتم در خداوند متعال مي­بينيم، از جمله حلم و صبر،‌ اخلاق نيكو و اخلاق حسن، شجاعت فوق العاده، ما در جنگ­هايي كه در زمان اميرالمومنين اتفاق افتاده شهامت امام مجتبي به خصوص در جنگ جمل مي­بينيم و در كتابهاي روائي و تاريخ جريان­ها و قصه­هاي بسياري  از سخاوت، صبر، حلم، شهامت و شجاعت امام مجتبي نوشته شده است.

انس و الفت رسول خدا به امام حسن

دوران زندگي امام مجتبي، دوران همراه با حوادث پر فراز و نشيب است، در كودكي، جد بزرگوارشان رسول اكرم كه بسيار با ايشان مانوس بودند را از دست مي­دهند. در حالي رسول اكرم از اين دنياي فاني مفارقت مي­كند كه در وقت رحلت ايشان امام مجتبي و وجود مقدس سيد الشهدا در كنار حضرت و حتي خودشان را روي سينه پيامبر گرامي اسلام انداخته بودند. وقتي امير المومنين- با عنايت به اينكه مستحب است در وقت مرگ سينه­ محتضر سبك باشد، به گونه­ايي كه دكمه­هاي پيراهنش را باز مي­كنند حتي اين سنگيني مختصر هم به محتضر اذيت و آزاري نرساند- مي­خواستند اين دو بزرگوار را از سينه پيغمبر بردارند؛ حضرت فرمودند: نه اينها را بگذار باشند. اين شدت انس و علاقه پيغمبر را به آ­ن­ها را نشان مي­دهد.

 مظلوميت اميرالمومنين يادآور مظلوميت امام حسن

رحلت پيغمبر بار سنگيني در دل امام مجتبي و برادر گراميشان سيدالشهدا بود. بلافاصله پس از رحلت پيغمبر با مصائب مادر و قضاياي پدر و توطئه غصب خلافت روبرو مي­شوند!! در مدت كوتاهي مادر را در يك مظلوميت وسيع و عجيب از دست مي­دهند، دوران بعد از دوران مادر اوج دوران مظلوميت پدر و خانه نشيني اميرالمومنين است. اين نكته قابل توجه است، در تمام حوادث و وقايعه­اي كه در تاريخ از زندگي اميرالمومنين ثبت گرديده، به خصوص در دوران 25 ساله خانه­نشيني حضرت، امام مجتبي و سيد الشهدا هم در اين مظلوميت مشاركت دارند. وقتي اميرالمومنين با اصرار مردم به خلافت انتخاب شدند، مظلوميت و غربت اميرالمومنين در مدت پنج سال خلافت حضرت، كم از دوران خانه­نشيني نبود؛ سه جنگ بزرگ و خانمان سوز را در اين مدت كوتاه به اميرالمومنين تحميل كردند.

 نكته قابل دقت اينجاست كه امام در دوران 25 سال خانه­نشيني، اشخاصي با حيله و ترفند در راس حكومت اسلامي آمدند كه روش، سنت و مشئ آنان غير از روش، سنت و مشي پيغمبر بود، لذا تربيت و مشي مردم به غير از آنچه كه پيغمبر مقرر كرده بود، عوض شد. در دوران 25 سال، در مردم حس مال دوستي و قدرت طلبي پرورش پيدا كرده بود، ايثار و خلوصي كه در دوران پيغمبر سبب پيشرفت اسلام شد، در بعد از رحلت پيغمبر و ايام خانه­نشيني اميرالمومنين فروكش و سست شد. تا جايي كه در برابر علي­بن­ابي­طالب صف كشيده، حتي كساني كه با حضرت بيعت كرده بودند در برابر ايشان جنگ به راه ­انداختند. در تمام اين مصائب و مشكلات امام مجتبي شريك هستند.

خيانت كارگزاران و فرماندهان

بعد از شهادت اميرالمومين، امام مجتبي بر اساس نصي كه از اميرالمومنين بر امامت ايشان هست و نيز با بيعت مردم، در مدت كوتاهي به عنوان خليفه مسلمين برگزيده شدند. در اين دوران نيز آن مظلوميتي كه همواره در دوران زندگي ايشان وجود داشت، همراه حضرت بود. مردم و شمشير زناني كه ابتدا با شور و شوق با حضرت بيعت كردند و براي جنگ با معاويه داوطلب و رهسپار حبهه نبرد شدند، اما در نيمه راه دسته دسته به معاويه پناهنده مي­شدند؛ و امام را تنها گذاشتند. سپس امام عليه السلام چاره را در صلح با معاويه ديدند. در اين مرحله غربت امام عليه السلام دو چندان شد، چرا كه هم از ناحيه افرادي كه تا ديروز با ايشان بيعت كرده بودند، تنها و بي­ياور ماند و هم از ناحيه افرادي كه از دوستان امام محسوب مي­شدند، مورد فشار و آزار و اذيت قرار گرفتند. سپس امام مجتبي تقريبا مدت نه سال در مدينه حضور داشتند؛ در اين مدت شاهد قضايايي هستيم كه اوج مظلوميت امام مجتبي را نشان مي­دهد.

 به عنوان نمونه، حكومت مجالسي را برگزار و به انحاء مختلف امام مجتبي را مجبور به شركت در آن مجالس مي­كردند و نسبت به نام و شخصيت پدر و مولايشان اميرالمومنين خيلي سوء ادب و جسارت مي­كردند و امام ناگزير از تحمل بود. توجه داشته باشيم كه در اين دوران، معاويه طي بخشنامه­اي به تمام فرمانداران، كارگزاران، امامان جمعه و خطبا در سرتاسر بلاد اسلامي از جمله مدينه فرمان داده بود، در كليه مجالس وجود مقدس اميرالمومنين را لعن، دشنام و ناسزا بگويند[4]. از اين رو، امام مجتبي بايد شاهد اين ناسزاها و حق ستيزي­ها كه از ناحيه دولت به مرم انتقال پيدا مي­كند، باشد.

مظلوميت و غربت اهل بيت پيامبر(ص)

 شهادت امام مجتبي و نيز كيفيت شهادت و دفن ايشان با مظلوميت بسيار قرين است. يكي از عجايب روزگار يا تراژدي و يا طنز تاريخ عبارت است از مظلوميت و غربت نزديكان پيامبر گرامي اسلام. پيامبر با قيام و بعثت خود عرب را عزت داد، عرب گمنامي كه سرزمينشان حتي آنقدر ارزش نداشت، تا قدرتمندان آن روزگار به خود زحمت دهند و جنگي راه بياندازند و اين سرزمين را تسخير كنند. پيغمبر اكرم اين سرزمين بي­قابليت را به قابليت و عظمتي رساند كه قدرت­هاي بزرگ آن روز را شكست داد و يا تحت تاثير قرار داد. اما در مقابل آنان با نزديكان و وابستگان پيغمبر مانند خديجه كبري (سلام الله عليها) و حضرت ابوطالب كه بعد از تحمل مصائب و مشكلات طاقت فرساي شعب ابي طالب متوجه آنان بود، در چه غربتي از ياد رفتند!! پيغمبر آنقدر از رحلت اين عزيزان خود محزون شد كه سال مرگ اين دو بزگوار را عام الحزن نام گذاشت. وابستگان پيغمبر در مكه توسط مشركين در اوج مظلوميت از دنيا رفتند. و بعد از هجرت پيغمبر كه دوران اوج اسلام و حكومت اسلامي بود، وابستگان درجه اول پيغمبر مانند دختر بزرگوارشان فاطمه زهرا (سلام الله عليها) و نيز اول مومن، داماد، برادر و پسر عم پيغمبر، اميرالمومنين علي بن ابي طالب و همچنين امام مجتبي و سيدالشهدا در چه شرايط و وضعيتي از دنيا رفتند!!؟ جز اين است آنچه كه قبل از هجرت اتفاق افتاد مظلوميتي بود كه به وسيله مشركين مكه تحميل بر خاندان پيامبر شد؛ اما بعد از پيغمبر آنچه كه بر خاندان ايشان و افراد نزديك و وابستگان ايشان وارد شد، از ناحيه افرادي بود كه تا ديروز جزء مشركين مكه بودند و با خاندان رسالت مي­جنگيدند و امروز در لباس اسلام، يعني با توطئه و كودتا حكومت اسلامي را در دست گرفتند، تا اسلام را از مسير وهدف اصلي خود منحرف كنند.

تبليغات سوء معاويه

 يكي ديگر از مظلوميت­هاي امام مجتبي اين بود كه حضرت شاهد تبليغات عجيبي كه توسط معاويه در كليه بلاد اسلامي مخصوصا مدينه و شام عليه علي بن ابي طالب جريان داشت، بود. با اين تبليغات، مردم نسبت به علي بن ابي طالب با يك حالت بدبيني مواجه مي­شدند. در ميان تاريخ نويسان مشهور است: معاويه براي كودكان خردسال، به عنوان هديه خليفه مسلمين بچه گوسفند بسيار زيبا مي­فرستاد وقتي اين كودكان با اين حيوان سرگرم  و به آن علاقه و عاطفه قوي پيدا مي­كردند، ماموران او مخفيانه در دل شب اين گوسفند را از خانه بچه­ها مي­بردند. در همين اثنا پدر و مادر بچه را ملزم مي­كردند، اگر فرزندتان گريه و سراغ اين حيوان را گرفت، بگوييد عليآن را برد!! هرچند اميرالمومنين در آن زمان به شهادت رسيده بود، اما بدين وسيله مي­خواست بغض، بخل و كينه به علي را از كودكي در ميان افراد پرورش ­دهد. معاويه با همين ترفندها به گونه­ايي افكار مردم را بر ضد علي بن ابي طالب پرورش و گسترش داد كه در شهادت علي بن ابي طالب، وقتي مردم شنيدن علي بن ابي طالب در مسجد كشته شده تعجب ­كردند، گفتند اين دروغ است. علي اهل نماز نبود!‌ كسي كه نماز نمي­خواند در مسجد كاري ندارد! در حقيقت به گونه­ايي تبليغات مسموم بر عليه امير المومنين كرده بودند كه علي به عنوان يك كافر و يك مشرك و كسي كه كوچكترين ربطي به اسلام ندارد، معرفي شد.

اخلاق كريمانه امام مجتبی(ع)

 روزي يكي از اهالي شام كه با اين نحوه تربيت بزرگ و انس و الفت گرفته بود، به مدينه آمد. در  شهربا وجود آنكه امام مجتبي چهره­ايي زيبا و دلربا و به نحو كامل مظهر حسن خلق بود، تا متوجه شد اين مرد، حسن بن علي بن ابي طالب است، همين كه نام علي بن ابي طالب را مي­شنود از همه كمالات و جذابيت­هاي ظاهري امام صرف نظر مي­كند و شروع به فحاشي و دشنام به امام مجتبي مي­كند، اصحاب امام از اين كلمات ناسزا و دشنام­ها ناراحت مي­شوند. اما امام يك كلمه جواب ندادند، حتي در چهره  ايشان نشانه­ايي از ناراحتي و تلخي پيدا نشد. وقتي سخنان ناروا اين مرد شامي تمام شد. امام او فرمودند برادر مسلمان، ظاهرا در اين شهر غريب هستي. اگر گرسنه هستي به خانه ما بيا، غذا آماده است تا از تو رفع گرسنگي شود. اگر لباس مناسب نداري، لباس مناسب به تو مي­دهيم؛ و اگر مركب نداري به تو مركب مي­دهيم؛ و اگر امكانات مالي نداري به تو پول بدهيم. با اين بيان لطيف و ظريف امام، تازه اين مرد شامي آرام‌آرام متوجه شد، تصور ذهنيتي كه در طول زندگي از علي بن ابي طالب و فرزند ايشان در ذهن او وجود دارد؛ چقدر باطل بوده است. در اين وقت اين مرد به پاي امام افتاد و عذر خواهي كرد. و گفت، شما را جور ديگري به ما معرفي كرده بودند. اين تبليغات عظيم براي اين بود كه راه علي ره­رويي نداشته و كسي در اين مسير قدم برندارد. امام مجتبي براي هميشه تاريخ و تا پايان دنيا در غربت خواهد ماند و زندگي ايشان همواره از ولادت تا شهادت توام و همراه با غربت است.

  ولادت اين امام همام را به جامعه اسلامي كه از نظر آنان امام مجتبي يك شخصيت بسيار بسيار وزين و يادگار پيغمبر گرامي است، تبريك مي­گوييم، و همچنين به جامعه شيعه ولادت با سعادت ايشان را تبريك مي­گوييم. اما بايد بدانيم نام امام مجتبي وقتي برده مي­شود با مظلوميت و غربت قرين و اجين است. نمي­توان از امام حسن سخني گفت، ولي از مظلوميت او ياد نكرد. خديجه كبري با آن همه خدماتي كه به اسلام كرده بود، از ناحيه ابوسفيان مظلوميتي بسيار را بايد تحمل كند، همين مظلوميت را امام مجتبي از ناحيه تبار و طايفه ابوسفيان تحمل مي­كند. متاسفانه اين قصه­ شوم بر سر اسلام و مسلمين سايه انداخته است. هرچند ابرهاي سياه، چهره واقعي و درخشان و نيز فضائل و كمالات امام مجتبي را توان پوشاندن ندارد، همچنين آن لعن ها و ناسزاها در مورد ايشان دوام نداشت، اما هنوز شخصيت بارز امام مجتبي آن گونه كه بايد به جامعه اسلامي و طايفه شيعه معرفي نشده است. و ما اميدوار هستيم كه فرزندان اسلام با تدبر، تحقيق و با مطالعه عميق تمام توطئه­ها و فريب­هايي كه در قلم و بيان و در كتاب­هاي تاريخ سايه­اي تيره شده تا چهره بزرگان دين را سياه نشان دهند، را بشناسند و بتوانند اين سايه ها را كنار زده و شخصيت واقعي آن بزگواران را شفاف ببينند.

والسلام.