بسم الله الرحمن الرحيم
نهضت عاشورا و پاسداری از اسلام
بزرگداشت هرساله شهادت سیدالشهدا ـ‌علیه‌السلام‌ـ و بیان وقایع و حوادث روز عاشورا، نباید ما را از حقيقتي كه در وراي اين حركت نهفته است، غافل كند. حركتي كه در كربلا صورت گرفت، نه تنها موجب حفظ شيعه شد، بلکه مكتب اسلام را نیز حفظ كرده است. اگر نهضت عاشورا نبود، اساس اسلام نابود می‌شد و هیچ چیزی از آن باقي نميماند. دشمنان اسلام پس از رحلت پیامبر ـ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ـ با رخنه در دستگاه خلافت، اساس اسلام را هدف قرار داده و درصدد جای‌گزین کردن ارزش‌های جاهلی به‌جای ارزش‌های اسلامی بودند. امام حسین ـ‌علیه‌السلام‌ـ با شناخت چنین شرایطی برای حفظ اساس اسلام، قیام کرد. اما مردم به گونه‌ای تحت تبليغات قرار گرفته بودند كه وجود اين دشمن و چنین انحرافی را احساس نميكردند و سرگرم زندگي خود بودند؛ تاجايي كه وقتی مردم كوفه به امام نامه نوشتند و برای برپایی حكومت اسلامي از او دعوت کردند، همانها به جنگ با او برخاستند؛ زنان و کودکانش را به اسارت بردند و به جشن و پايكوبي پرداختند.
واکنش دشمنان در برابر نهضت عاشورا
هرچند بسیاری از اهل سنت، چه در افغانستان، چه در ایران و چه در عراق و دیگر مناطق، در مراسم عزای سیدالشهدا ـ‌علیه‌السلام‌ـ شركت می‌کنند، اما علمای آنها می‌کوشند اهميت قصه عاشورا را كتمان كنند؛ ولي مهم اين است كه ببینیم شیعیان چگونه به اين قصه نگاه می‌کنند. مایه شگفتی و پرسش است كه شیعیان با داشتن مکتب عاشورا که اساس مذهب شیعه را حفظ کرده است، چگونه زير بار ظلم و استعمار رفته‌اند.
امام حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـبا قیام خونین خود، سعی در نهادینه سازی تفکر مقاومت و مبارزه با ظلم در اندیشه شیعیان داشتند؛ به گونه‌ای كه چراغ روشنی باشد که درطول زمان راه را نشان بدهد. به همین دلیل، دشمنان براي اينكه اين حركت را از پويش و تأثیرگذاری بیاندازند، سعي ميكنند آن را بكوبند؛ اما با بسیاری از حرکت‌های دیگر، مانند فرقه انحرافی وهابيت که با انجام عملیات‌های انتحاری ضربات سنگینی به جامعه بشری زده است، کاری ندارند؛ چون حركت اسلامي این فرقه‌ها، نهایتاً نميتواند دربرابر قدرت‌های بزرگ به کار بیاید.
برای نمونه، گروه القاعده در افغانستان، توسط ارتش وسازمان اطلاعاتي پاكستان شکل گرفت؛ پشتیبان مالی آن عربستان سعودي وامارات بودند؛ آمریکا نیز اسلحه و تجهیزات نظامی آنها را فراهم می‌کرد و پاكستان نیز آموزش آنها را برعهده گرفته بود. آن‌گاه این گروه درحركتهاي كور تروريستي خود به قتل و کشتار مردم عادي پرداختند و هرگز با سران قدرت‌های فاسد کاری نداشتند؛ اما این گروه هیچ‌گاه به طور جدی محکوم نمی‌شوند.
نفوذ ارزش‌های جاهلی در اسلام
بر اساس تفكري كه در وراي وهابيت وجود دارد، هرصاحب زور و قدرتي برمردم ولایت دارد و اطاعتش واجباست وحركتهاي آزادي‌خواهانه مردم، مخالفت با ولي امرتلقی می‌شود. چنین تفكری براي قدرت‌های سلطه‌گر زیانی ندارد و مشكلي ايجاد نميكند. پرسش این است که اين تفكر در زمان جاهليت نیز بود، پس چه نیازی به اسلام و قرآن بود؟ آیا پیامبر ـ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ـ برای تأیید و تقویت این تفکر جاهلي مبعوث شد یا برای نفی آن؟
امام حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـ قرباني چنین تفکری شد. يزيد بن معاويه خليفه مسلمان شمرده می‌شد و قیام امام حسین ـ‌علیه‌السلام‌ـ نیز خروج در برابر خلیفه تلقی شد. حتی امروز نیز برخی از نمایندگان این تفکر می‌نویسند که یزید خليفه واطاعتش واجب بود؛ امام حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـ به چه دلیل در برابر خليفه قيام كرد؟ البته ایشان درهمين تفكر هم دروغ؛ زیرا از کسانی که در برابر امیرالمؤمنین ـ‌علیه‌السلام‌ـ شوریدند تجلیل می‌کنند، اما حاضر نیستند درباره حسين‌بن‌علي ـ‌علیهما‌السلام‌ـ كه مقابل يزيد قيام كرد، یک کلمه بگویند و اقدام خليفه را در قتل ایشان محکوم کنند؟
عاشورا تقابل ارزشها و ضد ارزشها
در هر صورت، اين تفكر به عنوان اسلام در بین مردم جا افتاد و کار در دست کسانی قرار گرفت که تا آخر با اسلام مبارزه کرده بودند. ایشان ميراث‌دار اسلام شدند و با در اختیار گرفتن حكومت وقدرت، اسلام را بي‌محتوا کردند؛ به گونه‌ای که ظاهری از اسلام بود؛ ولی محتوايي وجود نداشت. مردم به مسائل حکومتی بي‌تفاوت شده بودند و برایشان فرق نمی‌کرد که علي ـ‌علیه‌السلام‌ـ در قدرت باشد يا معاويه. امام حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـ در چنین شرایطی برای نشان دادن تقابل ارزشها و ضدارزش‌ها، حركت خود را آغاز کرد که در روز عاشورا این تقابل به بهترين شكل نشاند داده شد. بزرگداشت عاشورا، به منزله برجسته کردن اين تقابل و نشان دادن تفكراصيل اسلامي است.
روز عاشورا روز تقابل ارزشها و ضدارزش‌هاست؛ برای نمونه، امام حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـ درروز عاشورا به مردم فرمود: لم تسلمون دمی؟ من چه كرده‌ام كه خون مرا حلال كرده‌ايد؟ آیا حرامي را حلال و یا حلالي را حرام كرده‌ام؟ و یا بدعتي در دين گذاشته‌ام؟ پاسخ دادند: «بغضاً لابيك[1]»؛ چون از پدر تو کینه داریم، تو را می‌کشیم. در بسیاری از موارد، امام حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـ از عامل احساس بهره برده است تا هر عالم و بی‌سوادی بتواند تقابل ارزشها و ضدارزش‌ها را بفهمد. برای مثال، در داستان حربن‌يزيدرياحي که برای محاصره لشكر امام آمده و مانع بازگشت امام به مدینه شده بود، حضرت سپاه تشنه دشمن و حتی اسبان آنها را سیراب کرد؛ اما در روز عاشورا وقتی سيدالشهدا ـ‌علیه‌السلام‌ـ برای طفل شش‌ماهه‌اش از آنان آب درخواست کرد، با تیر سه‌شعبه پاسخش را دادند. اين تقابل ارزشها باید در تاريخ بماند. عاشورا تجلي اين معناست و سيدالشهدا ـ‌علیه‌السلام‌ـ با فداكردن جان خود و يارانش، اين حركت را متجلي ساخت.
زینب کبری، ادامه دهنده مکتب عاشورا
ادامه این تقابل را زينب كبري ـ‌سلام‌الله‌علیهاـ در كوفه و شام بر عهده گرفت. اسیران کربلا را سه روز پشت دروازه‌های شام تشنه و گرسنه نگه داشته بودند. آن‌گاه ایشان را با چنین وضعیتی به مجلس یزید وارد کردند. یزید گفت: خدا را شكر که مردانتان را کشت با شما چنين كرد. در این هنگام، زينب کبری ـ‌سلام‌الله‌علیهاـ با آن همه سختی‌ها و مصیبت‌هایی که دیده بود، برخاست و بدون توجه به مقام و موقعیت یزید، به سخنرانی پرداخت و فرمود: یا ابن الطلقا![2] تو اینجا نشسته‌اي و گمان ميكني که تمام مقدرات اموراسلام در دست توست؟ اشتباه كرده‌اي. با کشتن حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـ او از بین نمی‌رود و حركت او ميماند؛ واين حركت ماند[3].
امروز ما باید اين حركت را برجسته كنيم. ما درجریان انقلاب اسلامی، درس‌های بسیاری ازعاشورا فرا گرفتيم. اگر نام ونشان امام حسين ـ‌علیه‌السلام‌ـ نبود، درجنگ تحميلي نمی‌توانستیم موفق باشیم. تازماني كه ما پاسدار ارزشهایی باشيم كه سیدالشهدا ـ‌علیه‌السلام‌ـ در راه آن كشته شد و زنان و دخترانش اسير شدند، هيچكس نمی‌تواند بر ما مسلط شود؛ اما اگر اين ارزشها را كنار بگذاریم، هر كسي بر ما مسلط خواهد شد.
سرمایه‌‌های عاشورا برای نسل امروز
نهضت عاشورا سرمايههاي بزرگی براي ما فراهم کرده است كه بايد از آن بهره‌برداري كنيم؛ بدین صورت که مردمان آزادي باشيم و در برابر قدرتهاي بزرگ «نه» بگوييم. در برابر تفکرهای نژادپرستانه مقاومت کنیم و شعار «ان اكرمكم عند الله اتقاكم»[4] سر دهیم. اگر از فضایل اسلامی و انساني پاسداری کنیم، به درجات بالایی خواهیم رسید؛ وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الاعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ؛ هيچ نگرانی نداشته باشيد که شما برترین امت‌اید؛ به این شرط که ایمان داشته باشید[5]. ما با ایمان جوانانمان، آثار و بركات عاشورا را در انقلاب اسلامی و جنگ تحميلي ديديم. نهضت عاشورا، يك چراغ روشن و هدایت گری است که ارزشهاي اسلامی را نشان می‌دهد.
در این ایام باید درباره ارزشها و سرمایه‌هايي که به برکت امیرالمؤمنین و سیدالشهدا ـ‌علیهما‌السلام‌ـ داریم، بیشتر بیاندیشیم و بدانیم که اگر اهل‌بیت ـ‌علیهم‌السلام‌ـ را از اسلام حذف كنيم، چيزي باقي نميماند و فقط مکتبی که اساس آن را ارزش‌های جاهلی تشکیل می‌دهد و داعيه‌داران آن، تنها دست پروردگان مكتب جاهليت خواهند بود، باقي ميماند. باید بکوشیم که این مکتب را به طور اصولي بشناسيم و آگاهي خود را بالا ببريم؛ در این صورت است که اگر قطره اشكي از گوشه چشم بیاید، گناهان را مي‌بخشد.
والسلام علیکم ورحمة الله و برکاته
[1]. القندوزي، ينابيع المودة، ج3، ص80..
[2]. اشاره به داستان فتح مکه است که پیامبر ـ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله‌ـ پس از فتح مکه، خطاب به مشرکان مکه فرمودند: اذهبوا وانتم الطلقاء؛ بروید که شما آزادشدگان‌اید.
.[3] يَابنَ الطُّلَقاء آمِنَ العَدلِ يَابنَ الطُّلَقاء تَخديرُک حَرائِرَکَ وَ اِمائَکَ وَ سَوقُکَ بَناتِ رَسُولِ اللهِ(صلي الله عليه و آله) سَبايا قَد هَتَکتَ سُتُورَهُنَّ وَ اَبدَيتَ وُجُوهَهُّنَ تَحدُوا بِهِنَّ الاَعداء مِن بَلدٍ اِلي بَلدٍ سَتَشرِفُهُنَّ اَهلُ المَناهِلِ وَ المَناقِل يَتَصَفَّحُ وُجُوهَهُنّ القَريبُ وَ البَعيدُ وَ الَّدَنِي وَ الشَّريفُ، لَيس مَعَهُنَّ مِن رِجالِهِنَّ وَلِيّ وَ لا مِن حُماتِهِنَّ حَمِيّ وَ کَيفَ يُرتَجي مُراقَبَةُ مَن لَفظَ فُوهُ اَکباد الاَزکياءِ وَ نَبَتَ لَحمُهُ مِن دِماءِ الشُّهَداء... ؛ اي پسر آزاد شدگان؛آيا از عدالت است که تو زنان و کنيزان خود را در پشت پرده بنشاني و دختران(پردهنشين) رسول خدا را اسير کني (و شهر به شهر بگرداني؟!) پرده آبروي آنها را بدري و صورت آنها را نمايان سازي تا دشمنان، آنان را از شهري به شهري ببرند، و بومي و غريب چشم به آنها بدوزند و نزديک و دور، و شريف و فرومايه تماشايشان کنند، در حالي که از مردان آنها ياري کنندهاي همراهشان نباشد، و از ياري کنندگان آنان مددکاري نباشد. چگونه ميتوان اميد بست به دلسوزي کسي که (مادرش) جگر پاک مردان خدا را جويد و گوشت او از خون شهدا روييد؟
[4] .سوره حجرات، آيه13.
[5]. سورة آل عمران، آیة 139..