بسم الله الرحمن الرحيم

در آستانه ولادت با سعادت حضرت صديقه كبري فاطمه زهرا (سلام الله عليها) هستيم، لذا ادب اقتضا مي­كند عرض ادب به محضر ايشان و نيز عرض تبريك و تهنيت به محضر مولا و آقايمان حجت بن الحسن (صلوات الله و سلامه عليه) داشته باشيم.

خداوند در قرآن كريم مي­فرمايد:

 بسم الله الرحمن الرحيم إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ ﴿١﴾ فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ ﴿٢﴾ إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الأبْتَرُ ﴿٣﴾.

چند مطلب مهم در اين سوره مطرح است: نخستين نكته در سوره شريفه كوثر اينكه بنابر اقوال مفسرين عامه و خاصه لفظ« انّا» در إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ با «انّ» و اضافه به نفس خداوند تبارك و تعالي شده و لذا دلالت بر تاكيد مي­كند.

كوثر بخششي الهي به رسول اكرم

دومين مطلب در اين سوره اينكه خداوند متعال با إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ مي­فرمايد: فاطمه زهرا (سلام الله عليها) هديه الهي است كه به پيغمبر خود عطا مي­شود. و اين بخشش و عطا را به خودش نسبت مي­دهد، يعني ما هستيم كه فاطمه زهرا (سلام الله عليها) را به تو هديه مي­دهيم و غير ما از اين كار عاجز است.

مقدمتا در توضيح اين مطلب بايد عرض شود: معمولا در بين افراد متعارف و معمول نيست كه اگر هديه­اي را به كسي مي­هند هر روز به او بگويند من اين هديه را به تو دادم، مخصوصا اگر شخص كريم باشد. كريم وقتي كاري را انجام مي­دهد، حاضر نيست علني و معلوم شود تا چه رسد به رخ و روي طرف مقابل بياورد. خداوند كه اكرم الاكرمين است و ما او را به كرمش قسم مي­دهيم و كرم مانند ساير صفات الهي در وجود خداوند متعال اطلاق دارد. كريم مطلق، يعني جز كرم در وجود او تصوير نمي­شود. و بايد توجه داشته باشيم كه خداوند حتي وقتي نبوت را به پيغمبر داده منت نگذاشته و به رخ ايشان نياورده، بلكه منت بر مومنين گذاشته﴿ لَقَدْ مَنّ اللّهُ عَلَى الْمُؤْمِنينَ إِذْ بَعَثَ فيهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ ﴾[1] . اين در حالي است كه وقتي به پيغمبر كوثر بخشش و عطا مي­كند، مي­فرمايد: إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ فراموش نكن و متوجه باش كه ما به تو كوثر داده­ايم، اين سخن نشان از اهميت مطلب دارد و قابل توجه اينكه فوق­العادگي مطلب در حد و اوجي است كه با قاعده عرفي كه كريم هيچ­وقت عطائي كه كرده نباد به رخ بكشد، مخالفت مي­كند. براي روشن شدن مطلب يك مثال بزنم، شخص عقيق شناس مي­داند عقيق فوق العاده كدام است و شما اطلاعي از عقيق فوق العاده بودن و اهميت مطلب نداريد، لذا عقيق شناس در وقت هديه مي­گويد: اين عقيق فوق العاده است و با عقيق­هاي ديگر خيلي تفاوت مي­كند قدرش را بدان. مي­خواهد تنبه به ارزش آن بدهد لذا در اين موارد  با اين قاعده مخالفت مي­شود. اما مهم اين است خداوند متعال در إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ پيغمبرش را تنبه مي­دهد. آن هم رسول اكرم و شخصيتي كه قابليت نزول وحي را پيدا كرده و ظرف وجودي ايشان توانسته پذيراي نداي الهي باشد. پيغمبر كسي است كه علم او، قدرت و توان او و معرفت او مطلق نيست؛ اما ظرفيت وجودي ايشان بسيار وسيع است. وقتي خداوند به پيغمبرش مي­فرمايد: إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الكَوثَر يعني اگر آنچه به تو عطا كرديم در ظرف علم تو مي­گنجيد و مي­توانستي به آن معرفت پيدا كنيد و ظرفيت وجودي شما اقتضاي احاطه به او را داشتيد؛ لازم نبود بخشش و قدر و منزلت ايشان را براي شما  بازگو كنيم، چون خودت به اهميت مطلب واقف بوديد.

معناي كوثر

إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَر كوثر چه هست؟ روشن­ترين و واضح­ترين معناي كوثر خير كثير است،‌ اما خيلي كارها و چيزها خير كثير است و بسياري از آدم­ها هم خيّر هستند. البته برخي خيرشان كم و برخي ديگر بيشتر است. فخر رازي در تفسير خود در تفسير كوثر 15 وجه ذكر مي­كند، يكي از اين وجوه پانزده­گانه كوثر را به معناي اصحاب خوب ذكر مي­كند، تا فعلل و تفعلل هم داخل در معناي كوثر باشند، همچنين برخي از احتمالات در معناي كوثر را اعطاي دين اسلام، معارف الهي و احكام شريعت بيان مي­كند و آنها را از مصاديق خير كثير در دنيا و آخرت مي­شمارد. يكي از معاني كوثر را اولاد نام مي­برد، ما به تو اولاد داديم، اينجا مشكل پيدا مي­كند، همانطور كه در تفاسير آمده، شأن نزول آيه شريفه اين بوده كه عاص بن وائل پيغمبر را ابتر خواند، در حالي كه خودش چندين پسر رشيد و شجاع داشت، اما  تنها پسر پيغمبر ابراهيم از دنيا رفته بود و فقط دختر داشت؛ لذا به مشركين مكه گفت ناراحت نباشيد روزگار گذرا است، او بالاخره از دنيا مي­رود و او ابتر است. فخر رازي بدون ذكر شأن نزول، در وجه سوم از معاني كوثر مي­گويد: «این سوره رد بر کسانی نازل شده که عدم وجود اولاد را بر پیغمبر اکرم خرده می‌گرفتند، بنابراین معنی سوره این است که خداوند به او نسلی می‌دهد که در طـول زمـان باقی می‌ماند» تنها با اشاره به شأن نزول سوره، به عنوان يك احتمال آن را مطرح و كمي هم آن را تقويت مي­كند. مي­گويد مراد بايد فاطمه زهرا (سلام الله عليها) و اولاد ايشان باشد.[2] اما وقتي به تفاسير مرجعه مي­شود شأن نزول و زمينه ورود آيه شريفه سخنان بيهوده و سخيف عاص بن وائل بيان شده است. از طرف ديگر زمان نزول آيه شريفه بعد از ولادت صديقه كبري(سلام الله عليها) است. خداوند به پيغمبرش مي­فرمايد: إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَر اكنون با توجه به شأن نزول سوره و زمان نزول آن و احاطه معرفتي كه پيغمبر دارد خداوند به پيغمبرش ميفرمايد: توجه داشته باش كه ما به تو كوثر و خير كثير عطا كرده­ايم. البته لازم به ذكر است ما به سادگي و خيلي راحت مي­گوييم خير كثير. در حالي كه خير كثير خيلي معناي وسيعي دارد. انسان وقتي اولاد زياد، پول زياد و مقام دارد، از خدا غافل مي­شود و توجه نداريم تمام عزت و ذلت از ناحيه خداوند است ﴿ وَ تُعِزّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلّ مَنْ تَشاءُ ﴾[3] واقعا ادراك اين مطلب براي ما سخت است. زماني كه در جامعه­ اين گونه تصور شود، وقتي پول باشد همه چيز هست، در حالي كه خداوند در قرآن كريم ميفرمايد: اگر خداوند نخواهد، هيچ چيز درست نمي­شود، هرچند پول، مقام و امكانات مادي باشد. عاص بن وائل گرفتار  همين تصورات و خيالات باطل شده بود. فقط به يك مورد از مصاديق خير كثير و اولاد بني الزهرا اشاره كنم. و به ساير جهات آن كار ندارم. آشنائي در مكه داشتم كه از علماي اهل تسنن و متخص در علم نسابه بود و در نسب ساداتي حسني و حسيني كه در مكه، مدينه و منطقه جزيرة العرب بودند چندين كتاب نوشته بودند. كه البته تعداد آنان خيلي هم زياد است. آنجا متوجه شدم چند ماه قبل دولت عربستان قبر علي بن جعفر عُريضي را خراب كرده بود[4]، و وقتي قبر را شكافتند، بدن سالم بود.  سپس بدن را به قبرستان بقيع منتقل كردند. وقتي مسجد و قبر ايشان را در عريض خراب كردند، مردم به عنوان اعتراض به خراب كردن قبر ايشان در مالزي و اندونزي در مناطق شرق آسيا تظاهرات كردند و به سفارت عربستان در اين كشورها حمله كردند وقتي علت را از آشنا خودم جويا شدم. گفت: فقط در اندونزي و مالزي بيش از 5 ميليون نفر ساداتي كه از نسل علي بن جعفر عريضي هستند و اين تنها افرادي هستند كه ما آنها را شناسائي كرده­ايم و اينها غير از سادات حسني و حسيني و يا ساير شعبه ها هستند، اين يك نمونه است از مصاديق  و معاني وسيع كوثر است. آنچه مهم است اينكه بدانيم مقصود از كوثر تنها زاد و ولد و اولاد نيست، هرچند اين خود موضوعيت دارد. حتي سادات از اهل تسنن هم افتخار مي­كنند كه انتساب امام مجتبي يا به آقا سيدالشهدا پيدا مي­كنند، اما مهم آن آنكه كوثر فقط در كثرت اولاد نيست و اين تنها يك گوشه از معاني كوثر است. بلكه كوثر به معناي اين است كه ما به تو يك وجودي داديم كه زايندگي و گسترش آن وجود نه فقط از حيث اولاد، بلكه زايندگي او از حيث حفظ اساس و اصالت­هايي كه براي تو فرستاده­ايم، هست، اگر زهراي مرضيه نبود آن اساس و ارزش­ها حفظ نمي­شد. به همين جهت يكي از فضيلت­هاي فاطمه زهرا(سلام الله عليها)  اين است كه حضرت مهدي و منجي عالم بشريت، از اولاد او هست. خير كثير معناي عامي دارد و اين يكي از جهات آن است. آيا به تعبيرات پيغمبر اكرم دقت كرديد كه چرا رسول الله (صلي الله عليه وآله) خطاب به حضرت صديقه طاهره(سلام الله عليها) تعبير «ام ابيها» يا «فداها ابوها ام ابيها» به كار مي­برد؟ زيرا پيغمبر در آن حدي كه جهات معرفتي كه خدا در اختيارش گذاشته واقعيت و حقيقت كوثر را براي ما بيان مي­كند. همچنين اگر مي­خواهيم عظمت، واقعيت و حقيقت كوثر را ببينيم دقت در تعابير حديث شريف كسا- كه هم شيعه و هم سني آن را نقل مي­كنند-، بايد نمود كه محوريت در اين حديث با فاطمه زهرا (سلام الله عليها) است. « فقال الله عز وجل : هم أهل بيت النبوة ، ومعدن الرسالة ، وهم فاطمة وأبوها وبعلها وبنوها». ما در آستانه ولادت وجود مقدس حضرت زهرا( سلام الله عليها) هستيم. وجود مقدسي است كه امام صادق (عليه السلام) در باره ايشان فرمود: إنما سميت فاطمة لان الخلق فطموا عن معرفتها[5]، اين واقعيتي است. و يا امام رضا از  پدران خودش و آن بزرگواران از حضرت علي (عليهم السلام) نقل مي­كند كه از رسول الله (صلي الله عليه وآله) شنيدم كه مي­فرمايد: سميت فاطمة لان الله فطمها وذريتها من النار[6].

اميدواريم به بركت اين مولود بزرگ خداوند بر ما منت بگذارد و عنايت كند تا از جامعه شيعه رفع و غم و ابتلا برطرف شود. و همه آنها كه دلخوش به فاطمه و اولاد ايشان هستند در دنيا سرافكنده نكند و هميشه روسفيد و سر بلند نگه دارد.

والسلام عليكم و رحمة وبركاته