پیوند علم و دین در تشیع

به گزارش پايگاه اطلاع رساني دفتر حضرت آيت الله علوي بروجردي (مدظله العالي) ؛ آیت الله علوی بروجردی در این دیدار فرمودند:

  نام علم و مذهب در شيعه، با هم گره خورده است؛ دانشمندانی مانند بوعلي سينا، فارابي، ملاصدرا، شيخ انصاري تا مرحوم آیت الله بروجردی، همه شخصیت‌های بارز علمی هستند و حتی اشخاصی مانند شيخ بهايي که جامع و تمام عيار هستند و علم و حوزه را با هم گره زده‌اند، همه در بستر تشیع رشد علمی داشته‌اند.

داعش تفکری سیاسی و واکنشی به انقلاب اسلامی است

   البته، در روزگار کنونی، علم و دانش همانند عقلانيت بيشتر برجسته شده است و تعصبات كم رنگ‌تر خواهد شد، و لذا، آنچه ما امروز به عنوان حركت تكفيري مثل داعش مي‌بينيم، واقعا یک امر عقيدتي نيست، بلکه ريشه سياسي دارد؛ یعنی همه اینها حركتي در مقابل انقلاب اسلامي است که تنها به عنوان یک حرکت ايرانی محاسبه نمي‌شود، بلکه به عنوان یک حرکت شيعی محاسبه مي‌شود؛ به طوری که شيعه در آن موضوعيت دارد و ما الان، عراق و لبنان را هم در كنار انقلاب اسلامي مي‌بينیم؛ بلکه حتی يمن را هم در همین مسیر می‌توان تحلیل کرد؛ اما در مقابل حرکت کشورهایی که شيطنت دارند و حتی كشورهايي مانند آمريكا و اروپا هم كه منافعشان اقتضا دارد تا حركت‌های مخاطره آمیز در بستر خاور میانه صورت بگیرد، ماندني نخواهند بود؛ مثلا، کشوری مانند عربستان اسم آن مملکت را به نام طایفه خود، سعودي قرار داده است و نفت را هم به نام خودش می‌فروشند، و بودجه در آنجا برای مردم ارائه نمي‌شود كه آنها از دخل و خرج دولت مطلع باشند.

تشیع و سابقه علمی ایران مبدا تاثیر در دنیای آینده خواهد بود

   با این توصیفات، نتیجه می‌شود که انقلاب اسلامی در آينده، مخاطب زيادي در دنيا خواهد داشت؛ هم به سبب مذهب تشيع و هم براي اينكه سابقه این مملکت با علم و دانش گرده خورده است؛ به طوری که علميت در زمان رنسانس از اينجا به اروپا رفته است.

انقلاب اسلامی برای حرکت علمی و احیای ارزشهاست

   بنابراین، مردم این سرزمین بايد اين آمادگي را داشته باشند که همان درخششي كه در گذشته در مكتب تشیع افرادی مانند بو علي سينا را پرورش دادند که هنوز هم در سطح دنيا مطرح هستند، در آينده هم اين راه به نام شيعه و انقلاب اسلامي امتداد داشته باشد؛ چرا که اساسا، انقلاب اسلامي يك وسيله براي درخشش همين عناوين است؛ براي احياي همان ارزشهای مذهبی است و هدف نیز تجسم همان تبیین اصالت‌های واقعی و علوی در اسلام است؛ چرا که غير از مکتب علي بن ابي طالب ^{علیه السلام} اصالتي وجود ندارد؛ پس امروزه، باید تفسیر همان وحي اصيل در دنيا و حتی در جوامع اسلامي بارور بشود و بعد در دنيا رشد كند، و لذا كار علمی چه در محيط حوزه و چه در محيط دانشگاه براي ما از اهميت بسيار بالايي برخوردار است؛ چون با وجود حركات تكفيري، ما هنوز عرضه كافي براي مخاطبان موجود نداريم و یک اين مشكل اساسی برای ما شمرده می‌شود؛ ما باید از همه كشورهاي منطقه دانشجو بپذيريم، و قطب علمي باشيم؛ مثلا در همين كشور افغانستان، سالياني متمادی جنگ بود، و زمینه برای بهره‌برداري وجود داشت که بهره‌برداري نكرديم. البته، افراد  زيادي از آنها در دانشگاه‌هاي کشور ما تحصیل کردند كه اکنون جزو اساتيد دانشگاه‌هاي افغانسان هستند و خواه ناخواه فرهنگ این کشور را منتقل می‌کنند؛ اما مسئله این است که باید این موضوع به شکل مديريت شده و جهت دار و با جاذبه انجام شود؛ همانطور که الان تفكر غربي در این کشور را همين دانشجويان ایرانی كه به غرب رفته بودند و در آنجا درس خواندند، به این کشور آورده‌اند.

 به هر حال، ما اميدواريم كه وضعيت جامعه ما، به گونه‌ای باشد كه تاثير گذاري ما مثبت باشد و جای تأسف دارد که ما منتظر تكنولوژي از طرف غرب باشیم و خودمان مولد نباشيم و آن طور كه مقام معظم رهبري تأكيد فرمودند ما باید خودمان توليد علم‌مان در آن سطحی باشد كه تكنولوژي داشته باشيم و منتظر کار غرب نباشيم.

   البته، ما در دوران قاجار مبتلا به رکود علمی شدیم و حركت علمي قطع شد، و فقط یک دوران کوتاهی فردی مانند اميركبير ظهور کرد و دارالفنون تاسیس شد؛ بعدها اميركبير را كشتند و درب دارالفنون را هم بستند در حالي كه دانشگاه‌هاي مثل آكسفورد و كمبريج، در همان زمان فعال بود.

  ما اميدواريم به همت شما بزرگمردان و بزرگواران، دوباره اين سابقه علمي تجديد بشود؛ البته رشد علمی ما بايد بر خلاف ديگران باشد؛ یعنی باید رشد ما باید از روي تعصب نباشد، بلکه باید رشد علمی از روي عقلانيت و بر اساس منطق باشد.

  افراد شاخص و بارز نباید سخن غير منطقي بگویند که مبادا به نام شيعه گذاشته شود؛ باید افرادي كه اهل تخصص هستند در زمینه تخصص خودشان سخن بگویند و اصولا، هر چه قدر که علميت و تخصص در کار ما حاكم باشد، رشدمان هم بيشتر خواهد شد.

حرکت دنیا به سمت عقلانیت است

  امروز در دنیا زر و زور حرف مي‌زند و پيام ارائه می‌دهد، اما این حرکت ادامه نخواهد داشت بلکه دنيا هم در آخر بايد روي عقلانيت حركت كند، و اين عقلانيت در كل دنیا باید به حدي برسد كه ظهور منجي و آقا حجت بن الحسن ^{عجل الله فرجه} فراهم بشود.

   به هر حال، شما عزيزان در اين راه سربازان و فرماندهان بسيار قابلي هستيد كه وجودتان بسيار ضروري است و ما به اين شايستگي‌هايي كه باعث رشد علمي مملكت و سطوح مختلف آن مي‌شوند، افتخار مي‌كنيم. روزگاري بود که ما برای یک موشک باید در به در به ليبي می‌رفتیم تا از قذافي يك موشك بگيریم و بتوانیم به عراق بزنیم، ولی امروزه ایران در صنايع موشكي، نه تنها در اين منطقه بلكه در آسيا با وجود چين و شوروي عرض اندام می‌نماید.

      استعداد ایرانی از هيچ جاي دنيا كمتر نیست، من سفري خارج از ايران بودم و ايران تازه ماهواره به فضا فرستاده بود كه مطبوعات آنجا خيلي بحث مي‌كردند كه آیا ايران خودش موشكي ساخته تا ماهواره را پرتاب کند یا مثل فرانسه با موشك روس‌ها ماهواره را فرستاده است.

   در مطبوعات عربي هم آمده بود که در حالی که شما مشغول لهو و لعب هستید ايران با حركت علمي در دنيا معرفي مي‌شود. اينگونه ما با حركت علمي ارزش پيدا مي‌كنيم‌.

   من سفري به حج مشرف شده بودم كه كاروان آقاي موسوي كه اخيرا فوت شده است، از آمريكا زائر آورده بود؛ در آن کاروان‌ چند ايراني وجود داشت كه عضو ناسا بودند و آنجا كار مي‌كردند. آنها گفتند که در آمریکا حدود سي تا چهل نفر ايراني شاخص در آنجا هستند که اصلا حق آمدن به ايران را ندارند. آنها در آنجا جز كارگزاران تراز اول علمی هستند. در آلمان هم، دولتشان اعلام كرده بود كه اگر ايران اين اطبا را براي ما نمي‌فرستاد این کشور با كمبود پزشك مواجه بود و طب آلمان را همین ايراني‌ها تأمين مي‌كنند؛ الان شخصيتهايي مثل پروفسور سميعي يا رحمان زاده از افتخارات ايران هستند، و اينها استعدادهاي همين مملكت هستند، ما در همين دانشگاه‌ها می‌توانیم اين‌ها را پرورش بدهيم تا رشد کنند.

   اشكال کار ما محيط رشد و علمي و آموزشي است و ديگري ابزار كار؛ ولذا، من تقاضا دارم که در كنار رشد آموزشی و جنبه‌های تحقيق و آزمايشگاهي متعددي كه نياز هست، كتابخانه‌هاي تخحصي هم درست كنيد.

   ما گاهي از اوقات، براي غنای کتابخانه مسجد اعظم كه بيشتر مذهبي است از نمايشگاه‌هايی كه در عربستان تشكيل مي‌شود كتاب تهيه مي‌كنيم؛ چون بيشتر ناشران كتاب‌هايشان را به ايران نمي‌آورند اما آنها را به عربستان مي‌برند. شما هم از نمايشگاه‌هاي بزرگي كه در دنيا هست استفاده كنيد، و افرادی داشته باشيد که كتابخانه‌هاي تخصصي‌تان را تكميل كنند.

   به هر حال، آنچه برای ما مهم است تشخيص اين استعدادها و پرورش آنهاست؛ یعنی همان چيزي كه ما هم در حوزه دنبال آن هستيم، و بارها به دوستان گفتیم هدف صرفا، یادگیری نظريه ديگران نیست؛ بلکه شما باید خودتان صاحب فكر شويد و مولد باشید و لذا به آنها مي‌گويیم که اين حرف، هر چقدر هم حرف انسان بزرگ و فقيه بزرگي باشد، اما شما به آن اشكال كنيد، و تا جايي كه مي‌توانيد آن را تخريب كنيد و نقاط ضعف آن را پيدا كنيد. 

  در محيط دانشگاهي هم شما به شاگردانتان همین کار را سفارش كنيد. اين فرمولی است که حساب شده است؛ یعنی درباره هر نظریه باید ببينيم که آیا مي‌توان آن را خرابش كرد تا جايي كه يك روش بهتر ابداع كنيم.

  به هر حال، امیدواریم که با مديريت شما عزيزان، دانشگاه مرحوم آیت الله العظمی بروجردي با آن نام و درخشش ایشان در شيعه، منشأ خیرات و برکات زیادی برای جامعه باشد و اميدواريم این دانشگاه كه به نام ايشان است ورای سایر دانشگاه‌ها باشد و ان شاء الله در آينده موجب يك حركت علمي نه تنها در مملكت، بلكه در منطقه و سطح دنيا و بين اللمل باشد. ان شاء الله، والسلام