آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی، در آستانه فرا رسیدن 25 شوال، سالروز شهادت رئیس مذهب شیعه و نماد وحدت عملی امت اسلامی، حضرت امام جعفر صادق(ع)، به تبیین شاخصه های شیعیان واقعی از نگاه پیشوای ششم پرداخت.
1. اعتقاد قلبی
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به روایتی از امام صادق(ع)، گفت: حضرت در تبیین ویژگی های شیعه واقعی می فرماید «لیس من شیعتنا من قال بلسانه وخالفنا فی اعمالنا وآثارنا. ولکن شیعتنا من وافقنا بلسانه وقلبه واتّبع آثارنا وعمل باعمالنا. اولئک شیعتنا/ کسی که به زبان می‌گوید شیعه است، ولی با اعمال و آثارش با ما مخالفت می‌کند، از شیعیان ما نیست. شیعه ما کسی است که با زبان و قلبش با ما همراه باشد؛ از آثار ما پیروی کند و اعمال ما را انجام دهد. آنان، شیعه ما هستند».[1]
*شیعه مُتقلب!
وی با تاکید بر این که ادعاي شيعه بودن، تنها با زبان كافي نيست، بلکه باید قلباً هم با اهل‌بیت(ع) همراه بود و به راه و مکتب آنان اعتقاد داشت، تصریح کرد: کسی که زبانی ادعای شیعه بودن می کند، اما اعتقادی به ائمه(ع) ندارد، فردی متقلب است، نه شیعه. البته از بعضی روايات استفاده مي‌شود که در برخی شرایط ویژه، موافقت زباني لازم نیست؛ چنان که امیرالمؤمنین(ع) به حجربن‌عدي فرمودند «اگر مجبور شدی در زبان به من بد بگويي، اشکال ندارد، اما در قلب به آن سخنان ملتزم نباش».
2- کاوش در سیره ائمه(ع)
این استاد حوزه به یک نکته اساسی نیز اشاره کرد و گفت: شيعيان واقعی كساني هستند كه با کاوش در سیره و زندگی ائمه(ع)، جنبه‌های مختلف زندگی این بزرگواران را از معاش و معاشرتشان گرفته تا بقیه اعمال شناسایی کرده و به آن عمل نمایند.
3. پیروی از اعمال اهل بیت(ع)
آیت الله علوی بروجردی یکی دیگر از شاخصه های شیعیان واقعی را پیروی از ائمه(ع) در عمل دانسته و افزود: شیعیان باید شیعه بودن خود را در عمل نشان دهند، چون عمل انسان، نشان‌دهنده ماهيت و تشخص اوست.
وی یادآور شد: امام صادق(ع) می‌فرمایند «کونوا لنا زیناً و لا تکونوا علینا شیناً».[2] اين روايات نیز ناظر به همين مطلب است كه شيعيان باید از آثار ائمه(ع) پیروی كنند و اعمال آنان را انجام دهند.
*شیعه جغرافیایی!
استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: بسیاری از شيعيان، شيعه جغرافيايي‌اند و در اعمال مذهبی خود کوتاهی می‌کنند و حتی ممکن است در طول عمر بسیاری از مناسك را انجام ندهند، اما با این حال، صرفاً به این دلیل که نامشان شیعه است، عناويني را با خود حمل می‌کنند كه رفتارها و عملكردشان، آن عناوين را خراب مي‌كند.
آیت الله علوی بروجردی با ذکر جمله ای از سيدجمال‌الدین اسدآبادی، ابراز داشت: سید جمال الدین می‌گوید «الاسلام محجوب بالمسلمين / اسلام به‌وسیله این مسلمانان، پنهان و ناپیداست و اعمال و رفتار آنان، حجابی بر اسلام افکنده است».
*رفتار ما جایگاه ائمه(ع) را پنهان کرده است!
وی با اشاره به این که وقتی دیگران از بيرون به مسلمانان می نگرند، مي‌گويند"اگر اسلام خوب بود، وضع مسلمانان این گونه نبود". در مورد شیعیان هم همین حرف جاری است، افزود: اهل‌بيت و مواليان ما علیهم‌السلام، محجوب به اعمال ما هستند. متاسفانه رفتار ما شأن و جایگاه و سخنان و احادیث ائمه(ع) را پنهان کرده است!
*جامعه تهی از عدالت علوی!
آیت الله علوی بروجردی با طرح این سئوال کلیدی آیا نشانه‌ای از عدالت علوی در جامعه شیعه دیده می‌شود؟، بیان داشت: ما شیعیان به مانعی براي معرفی امیرالمؤمنین(ع) تبدیل شده‌ایم. دیگران اگر بخواهند درباره عدالت آن حضرت تحقیق کنند، آيا عدالت ایشان را در جامعه شیعه می‌بینند؟
وی ادامه داد: اعمال ما، نه تنها نشاني بزرگان ما را نمی‌دهد، بلکه خلاف آن را نشان مي‌دهد. چنان‌که سیدجمال وقتی غرب را می‌بیند، می‌گوید "در آنجا اسلام هست، مسلمان نیست، ولی در كشورهاي اسلامی، مسلمان هست، اما اسلام نيست".
4- سنخیت با ائمه(ع)
استاد حوزه علمیه قم با تاکید بر این که ما شیعیان باید شأن اهل بیت(ع) را حفظ کنیم، گفت: اميرالمؤمنين(ع) به عثمان‌بن‌حنیف می فرمایند« ألا وإن لكل مأموم إماما يقتدى به ويستضئ بنور علمه. ألا وإن إمامكم قد اكتفى من دنياه بطمريه ومن طعمه بقرصيه ألا وإنكم لا تقدرون على ذلك ولكن أعينوني بورع واجتهاد وعفة وسداد ».[3] بين امام و مأموم بايد سنخيتي وجود داشته باشد. ما که ادعای پيروی از حضرت علی(ع) را داریم باید سنخيتي با آن حضرت داشته باشیم و اگر نمی‌توانیم همانند آن حضرت باشیم، دست‌کم باید در عمل نشانه‌اي از سیره حضرت در رفتار ما دیده شود.
*آبروی ائمه(ع) را حفظ کنیم
وی با بیان این که رفتار و عملمان باید به گونه‌ای باشد که آبروی ائمه(ع) را حفظ کند، یادآور شد: امام صادق(ع) به شاگردانش فرمودند «به‌گونه‌ای رفتار كنيد كه اگر از شما پرسیدند، شاگرد چه كسي هستيد و گفتيد، شاگرد امام صادق، مردم بگويند: رحم الله جعفر بن محمد ما أحسن ما أدب به أصحابه/ خدا رحمت كند جعفر‌بن‌محمد را که شاگردانش را چه خوب تربيت كرد». [4]
آیت الله علوی بروجردی در پایان تصریح کرد: هرچند فضایل اهل‌بیت(ع) چنان آشکار است که جای تعرضی باقی نمی‌ماند، ولی رفتارهای ما بهانه را برای برخی مغرضین فراهم می‌کند.
-
پاورقی ها:
[1]. شيخ حر عاملي، وسائل الشيعة(اهل البيت)، ج15، ص247 ، ح20409/19.
[2]. شيخ صدوق، الأمالي، ص484، ح657/17؛ شيخ حرعاملي، وسائل الشيعة(اهل البيت)، ج12، ص193، ح16063/18.
[3]. (نهج البلاغه - شيخ محمد عبده-، ج3، نامه45، ص70؛ علامه مجلسي، بحارالانوار، ج33، ص473، ح686).
[4]. سيد محسن امين، أعيان الشيعة، ج1، ص87؛ شيخ محمد حسن النجفي، الجواهر الكلام، ج22، ص53