بسم الله الرحمن الرحیم

آیت‌الله علوی بروجردی در ابتدای جلسه درس امروز خود (1403/09/21) که به شرح نهج‌البلاغه اختصاص داشت، فرمودند: در کلمات نورانی امیرالمؤمنین صلوات‌الله‌ و سلامه علیه در اوصاف متقین آمده است: «إِنْ بُغِيَ عَلَيْهِ صَبَرَ حَتَّى يَكُونَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي يَنْتَقِمُ لَهُ» انسان مؤمن اگر مورد تعدی واقع شود، عجولانه واکنش نشان نمی‌دهد و صبر پیشه می‌کند، چرا که به حساب و کتاب الهی در این عالم باور دارد و به خدا توکل می‌کند.

ایشان بیان داشتند: اینکه حضرت پس از دستور به صبر می فرماید «حَتَّى يَكُونَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي يَنْتَقِمُ لَهُ»، نیز مهم است، صبر تا کجاست؟ مومن با ایمان و اعتماد کامل به قدرت الهی، می داند که باید کارها را به خدا واگذار نماید و خداوند نیز امور را به بهترین شکل مدیریت می‌کند.

معظم له با اشاره به حساب و کتاب موجود در این جهان اظهار داشتند: انسان مومن می داند که در این عالم حساب و کتابی حکمفرماست و هر عملی نتیجه‌ای دارد؛ اگر کسی ظلمی کند یا حتی نگاهی همراه با تعدی به دیگری بیندازد، همان نگاه به او باز خواهد گشت. این قانون الهی حتی در مورد کسانی که به خداوند ایمان ندارند یا دینی را قبول ندارند نیز صادق است.

ایشان با ذکر آیه شریفه «وَمَن يَتَوَكَّل عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسبُهُ إِنَّ ٱللَّهَ بَالِغُ أَمرِهِ»  تأکید کردند:  وقتی خداوند می فرماید که «ان الله بالغ امره»، چرا به او اعتماد نکنیم؟ ایمان به اینکه همه امور به دست خداوند است و بدون اراده او کاری انجام نمی‌شود، موجب می‌شود انسان کارها را به خدا واگذار کند. توجه به این آیات، فرهنگ گذشت را در جامعه حاکم می‌کند و افراد را به مقدم داشتن دیگران بر خودشان ترغیب می‌نماید.

معظم له  فرهنگ گذشت را عامل اصلی حفظ آرامش در جامعه دانستند و تأکید کردند: باید این فرهنگ را در تمامی رفتارها، حتی در مسائل روزمره مانند رانندگی و امثال آن، حاکم کرد. نباید اجازه داد رقابت و بی‌توجهی به حقوق دیگران غالب شود، چراکه پاسخ دادن سریع به هر تعدی و رفتار نادرست، جامعه را به خشونت و سقوط می‌کشاند.

ایشان با تأکید بر تقویت فرهنگ گذشت در جامعه افزودند: لازم نیست در برابر هر تعدی، بلافاصله واکنش نشان دهیم. تحمل و گذشت، بهترین راهکار است. البته ظلم ظالم حساب دیگری است چرا که مواردی هست که اگر ظالم جواب نبیند، تشویق به ظلم می شود، بلکه مراد، مواردی است که افراد ناآگاهانه یا به‌طور غیرعمدی حقوق دیگران را رعایت نمی‌کنند. در چنین مواردی، مؤمن باید با گذشت و آرامش برخورد کند.

در ادامه آیت الله علوی بروجردی به نمونه‌ای از زندگی امام سجاد علیه السلام اشاره کرده و بیان داشتند: پس از قیام مردم مدینه، خانواده‌های بنی‌امیه به امام سجاد علیه السلام پناه بردند، آن حضرت نه‌تنها به آنان پناه دادند، بلکه با محبت و احترام کامل از آنان پذیرایی کردند، بی‌آنکه کوچک‌ترین سخن یا سرزنشی نسبت به گذشته‌شان بگویند.

در پایان ایشان تأکید کردند که گذشت، توکل و سپردن امور به خدا، ایمان حقیقی مؤمن است، این رفتارها نه‌تنها سبب آرامش فردی، بلکه عامل پیشرفت و همدلی در جامعه است.

📚 درس خارج فقه:
تاریخ: 1403/09/21