آیت‌الله علوی بروجردی در جلسه درس فقه امروز خود (1404/01/27 )، در شرح دعای مکارم‌الاخلاق امام سجاد علیه‌السلام، به تفسیر فراز «وَ مَتِّعْنِی بِالاقْتِصَادِ، وَ اجْعَلْنِی مِنْ أَهْلِ السَّدَادِ» پرداختند و بر ضرورت تعادل در همه شئون زندگی و درست‌گویی و مسئولیت در بیان تأکید کردند.

ایشان بیان داشتند: مراد از میانه‌روی و تعادل صرفاً محدود به مسائل مالی نیست، بلکه شامل همه عرصه‌های رفتاری و فکری انسان می‌شود. البته تعادل، نیازمند آگاهی، شناخت، و تحلیل دقیق موقعیت‌هاست؛ انسان باید بداند در هر شرایطی حد افراط و تفریط کجاست و مسیر میانه را بشناسد و انتخاب کند.

معظم‌له در ادامه به تبیین مفهوم «السداد» پرداختند و اظهار داشتند: سداد به معنای درستی در گفتار و رفتار و حرکت بر پایه عقلانیت و منطق است. درست‌گویی صرفاً به معنای نصیحت‌کردن نیست، بلکه سخن باید مستدل، سنجیده و همراه با آگاهی باشد. همان‌گونه که در گفتار باید با درستی و دقت عمل کرد، در رفتار نیز باید بر مبنای راستی و صداقت رفتار نمود؛ به‌ویژه زمانی که سخن از دین یا اهل‌بیت علیهم‌السلام است، چرا که در این‌گونه موارد، سخن انسان رنگ دین می‌گیرد و مسئولیتی سنگین بر عهده گوینده قرار می‌دهد.

ایشان در فرازی مهم، با اشاره به مسئولیت افرادی که صاحب تریبون و جایگاه اجتماعی یا دینی‌اند، اظهار داشتند: اظهار نظر نسنجیده، می‌تواند معیشت مردم، اعتماد عمومی و حتی امنیت فکری جامعه را دچار بحران کند. باید قبل از سخن، اندیشید و با منطق، عقل و تدبیر سخن گفت.
 
معظم له خاطرنشان کردند: زمانی که فردی انتساب به دین دارد، سنجیده سخن گفتن اهمیتی دوچندان می‌یابد؛ چرا که مردم، سخن او را سخن دین تلقی می‌کنند. اگر این سخن بدون پشتوانه یا بدون التزام عملی باشد، یا رفتار گوینده برخلاف گفتار او باشد، نه‌تنها آن سخن بی‌اثر خواهد بود، بلکه اعتماد مردم به اصل دین نیز دچار آسیب می‌شود.

ایشان توضیح دادند: بسیاری از مردم، اعتقادات خود را از استدلال و برهان نگرفته‌اند؛ بلکه آن را در رفتار و گفتار عالمان مهذّب دیده‌اند. اگر ما امروز خلاف آن تصویر عمل کنیم، اعتماد مردم را به دین از بین می‌بریم.

معظم له در ادامه سخنان خود، با تأکید بر پیوند ناگسستنی میان درست‌گویی و درست‌کرداری، اظهار داشتند: مردم تنها به زیبایی سخن و خطابه توجه ندارند؛ بلکه نگاه می‌کنند که آیا گوینده به آنچه می‌گوید عمل می‌کند یا نه. اگر واعظی خود گرفتار تخلف و بی‌مبالاتی باشد، دعوت او به تقوا و عدالت، تأثیری نخواهد داشت.

آیت‌الله علوی بروجردی در ادامه هشدار دادند که بعضاً مشاهده می‌شود در توجیه یک جهت یا تحلیل شخصی، بزرگان دین همچون امیرالمؤمنین علیه‌السلام به ناحق مورد اتهام قرار می‌گیرند، بی‌آن‌که مستند دقیق تاریخی یا کلامی داشته باشد، این‌گونه سخنان، جوانی را که می‌خواهد به امام زمان علیه‌السلام ایمان بیاورد، دچار تردید می‌کند؛ زیرا امام آینده را با تصویر تحریف‌شده‌ای از امام گذشته مقایسه می‌کند.

ایشان در پایان با ذکر خاطراتی از منبرها و مداحانی که با اعتقاد قلبی سخن می‌گفتند، تأکید کردند: اگر کسی بالای منبر از ته دل بگوید «السلام علیک یا ابا عبدالله»، حتی بدون صدای خوش و ادبیات فاخر، دل‌ها را می‌لرزاند؛ چون اعتقادش واقعی است. ما باید قبل از اینکه سخن بگوییم، باورمان به آن سخن، روشن و قطعی شده باشد. این همان معنای واقعی اهل سداد بودن است.

📚 درس خارج فقه:
تاریخ: 1404/01/27