آیت‌الله علوی بروجردی در ابتدای جلسه درس فقه روز چهارشنبه (1403/12/1) که به شرح نهج‌البلاغه اختصاص داشت، اظهار داشتند : آخرین فراز از خطبه همام در وصف متقین آمده است که « وَ دُنُوُّهُ مِمَّنْ دَنَا مِنْهُ لِينٌ وَ رَحْمَةٌ لَيْسَ تَبَاعُدُهُ بِكِبْرٍ وَ عَظَمَةٍ وَ لَا دُنُوُّهُ بِمَكْرٍ وَ خَدِيعَةٍ» انسان در روابط خودش با دیگران وقتی به کسی نزدیک می‌شود یا رفاقت می‌کند، نباید بر اساس مکر و خدیعه باشد. هدف این نیست که حتماً بهره‌ای از او ببرد یا خود را به گونه‌ای نشان دهد که رفیق اوست تا بتواند از او استفاده کند. مؤمن چنین نیست؛ بلکه در اینجا « ودنوه ممن دنی منه لين ورحمة» به معنای نرمی و رحمت در قرابت با دیگران است.

ایشان ادامه دادند: نزدیکی به دیگران باید بر اساس دلسوزی باشد، همانطور که در حدیث «المؤمن مرآت المؤمن» آمده است. انسان باید نسبت به برادر مؤمنش دلسوز باشد و نمی‌تواند نسبت به مشکلات او بی‌تفاوت باشد. رحمت و نرمی که در کلمات امام علی (علیه‌السلام) آمده است، اقتضا می‌کند که انسان در ارتباطات خود با دیگران، این ویژگی‌ها را رعایت کند.

آیت‌الله علوی بروجردی همچنین تأکید کردند: فاصله گرفتن از مردم به دلیل خودبزرگ‌بینی یا کبر است. اگر کسی از دیگران دوری کند چون خود را از آن‌ها متمایز می‌داند و او را شایسته رفاقت نمی‌بیند، این نوعی کبر است که با روح رحمت و دلسوزی منافات دارد.

ایشان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان و لزوم توجه به شرایط اجتماعی روز، اظهار داشتند: ما در آستانه ماه مبارک رمضان هستیم و باید توجه داشته باشیم که در ارتباطات خود با مردم، همانطور که امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند، باید از روی رحمت و مهربانی و دلسوزی عمل کنیم. این تکیه بر «لین و رحمه» در تمام برخوردهای ما با مردم باید نمایان باشد.

معظم له بیان داشتند: در حال حاضر، شرایط خاصی بر جامعه حاکم است. فقر بسیاری از مردم را در شرایط دشواری قرار داده است. این فقر و مشکلات زندگی سبب می‌شود که دین و ایمان در نظر برخی افراد کمرنگ شود. باید درک کنیم که وقتی فقر و مشکلات اقتصادی فراگیر می‌شود، توجه افراد به مسائل مذهبی و دینی کاهش می‌یابد. همانطور که در حدیث آمده است: «کاد الفقر أن یکون کفرا»، فقر می‌تواند اعتقاد و دین افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

آیت‌الله علوی بروجردی ادامه دادند: در چنین شرایطی نباید از مردم توقعات بالا در زمینه دینداری و رعایت جهات اعتقادی داشته باشیم، بلکه باید با دلسوزی و محبت با آنها برخورد کنیم و اگر توان کمک مستقیم نداریم، لااقل از روی محبت و همدردی در کنار آنها باشیم.

ایشان بیان داشتند: باید با دلسوزی و محبت این مسئله را برای مردم روشن کنیم که مشکلات اقتصادی و زندگی یک داستان است و مسائل دینی و اعتقادات داستانی دیگر. باید به افراد کمک کنیم تا این دو مسئله از هم تفکیک شوند و از طریق ارتباطات فردی، این مفاهیم را به مردم منتقل کنیم.

معظم له در ادامه با اشاره به اهمیت تبلیغ دین در شرایط کنونی، اظهار داشتند: اهلبیت برای ما سرمایه هستند که به وسیله آنها می توانیم در دل مردم رسوخ کنیم، اما ما باید جاذبه داشته باشیم و در تبلیغ دین، باید به دنبال جذب مردم باشیم. این کار ممکن است در ابتدا سخت باشد، اما با دلسوزی و ایجاد ارتباط صادقانه، می‌توانیم به مردم کمک کنیم تا از دین و ایمان فاصله نگیرند. در شرایطی که مشکلات اقتصادی مردم را تحت فشار قرار داده است، باید با آنها از سر دلسوزی برخورد کنیم و از شدت توقعات خود بکاهیم.

در پایان، آیت‌الله علوی بروجردی خاطرنشان کردند: ماه مبارک رمضان فرصتی است تا با خلوص بیشتر وارد عمل شویم و در کنار مردم باشیم. ما باید به مردم یادآوری کنیم که حتی در سخت‌ترین شرایط، خداوند همیشه در کنار آنهاست و از آنها غافل نبوده است. در این ماه، باید با مردم همراه شویم و به آنها امید بدهیم که در هر شرایطی، خداوند همیشه به عنوان تکیه‌گاهی در کنارشان است.

📚 درس خارج فقه:
تاریخ: 1403/12/1