آیت‌الله علوی بروجردی در جلسه درس خارج فقه صبح امروز خود (چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴) با تبیین فرازهایی از دعای مکارم‌الاخلاق امام سجاد(علیه السلام)، بر ضرورت تحقق هدایت مبتنی بر رشد فکری در جامعه تأکید کردند.

ایشان با اشاره به فراز «وَاجْعَلْنِي مِنْ أَدِلَّةِ الرَّشَاد» اظهار داشتند: در این دعا، امام سجاد(علیه السلام) از خداوند درخواست می‌کنند که انسان نه صرفاً اهل هدایت، بلکه خود به دلیل و برهانی برای رشد و هدایت دیگران تبدیل شود؛ یعنی وجود انسان، در گفتار و رفتار، تجلی روشن حقیقت و عامل حرکت دیگران به سوی رشد باشد.

معظم‌له با تبیین مفهوم رشاد، تصریح کردند: رشاد در اینجا فراتر از هدایت صرف است. هدایت مورد نظر امام سجاد(علیه السلام) هدایت همراه با رشد، تعقل و بالندگی است؛ به‌گونه‌ای که فرد در فرآیند دینداری، به درک، تحلیل و انگیزه درونی برای عمل صالح برسد، نه آنکه تنها بر اساس تقلید و تأثیرپذیری از دیگران رفتار کند.

آیت‌الله علوی بروجردی در ادامه بیان داشتند: ما به عنوان اهل علم، باید نقش فعالی در رشد فکری جامعه ایفا کنیم. جامعه‌ای که در آن جمود فکری حاکم باشد، توانایی مقاومت در برابر جریان‌های انحرافی و سلطه‌طلب نخواهد داشت. رشد فکری، ابزار دفاعی یک جامعه دینی در برابر استعمار، استضعاف و تحمیل فرهنگی است.

معظم له افزودند: اگر انسان درک نکند که علت حکم الهی چیست و چرا برخی اعمال ناپسند، مورد غضب الهی قرار می‌گیرد، این شخص به انگیزه حقیقی برای عمل صالح دست نخواهد یافت. هدف از تربیت ایمانی آن است که فرد به فهمی روشن از دین و وظایف خود برسد و خودش انگیزه پیدا کند تا به سوی عمل حرکت کند.

ایشان با استناد به حدیث شریف امام صادق(علیه السلام) که می‌فرمایند: «العالمُ بِزمانِه لا تَهجُمُ علیهِ اللَّوابِسُ»، اظهار داشتند: زمان برای ما تعیین می‌کند که در کجا و در چه نقطه‌ای باید بایستیم. آن نقطه‌ای که باید در آن قرار بگیریم، جایی است که بتوانیم از فرصت‌ها و زمینه‌هایی که زمان برای ما فراهم کرده بهره ببریم.

معظم له خاطرنشان کردند: اگر جامعه اسلامی به رشد فکری برسد، هرگز در موقعیت ضعف قرار نمی‌گیرد. چنین جامعه‌ای دچار سلطه‌پذیری نمی‌شود و افراد آن به بردگی گرفته نمی‌شوند. این ملت‌ها و مردمانی که گرفتار سلطه و فشار دیگران می‌شوند، کسانی هستند که نتوانسته‌اند شرایط زمانه را درک کنند و از نظر فکری به رشد لازم برای مواجهه با حوادث دست پیدا کنند.

ایشان در بخش پایانی سخنان خود با تأکید مجدد بر عبارت «وَاجْعَلْنِي مِنْ أَدِلَّةِ الرَّشَاد» خاطرنشان کردند: امام سجاد(علیه السلام) تنها درخواست نمی‌کنند که خود به رشد و تعقل برسند، بلکه از خدا می‌خواهند به جایگاهی برسند که بتوانند دیگران را نیز به آن مرحله هدایت کنند. این همان مسیری است که به ارتقای فرهنگ عمومی جامعه می‌انجامد.

آیت الله علوی بروجردی با ابراز تأسف از وضعیت کنونی مسلمانان اظهار داشتند: درد اینجاست که ما این معارف را هزار و چهارصد سال پیش داشته‌ایم، اما امروز وضعیت مسلمان‌ها در برابر یک مشت یهودی چگونه است؟ ما نهایت هنری که کرده‌ایم این بوده که به مباحث سندی درباره صحیفه سجادیه پرداخته‌ایم؛ اینکه آیا سند آن تمام است یا نه. در حالی که این دعا سند نمی‌خواهد. کافی است به متن نگاه کنیم؛ این کلمات جز از زبان کسی که مرتبط با منبع وحی باشد صادر نمی‌شود.

معظم‌له افزودند: این معارف در اختیار ما بوده اما رهایش کرده‌ایم و به آن توجه نکرده‌ایم و نتیجه‌اش را هم امروز می‌بینیم. جایگاه مسلمان‌ها در دنیا، از نظر علمی و اقتصادی، کجاست؟ این‌ها واقعیت‌هایی است که اکنون با آن مواجهیم، در حالی که دیگران از این فرصت‌ها بهره‌ برده‌اند.

ایشان با استناد به وصیت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) یادآور شدند: آن حضرت فرمودند: «اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ، لَا يَسْبِقْكُمْ إِلَى الْعَمَلِ بِهِ غَيْرُكُمْ»؛ یعنی مبادا دیگران در عمل به قرآن و بهره‌برداری از مفاهیم و ارزش‌هایی که متعلق به شماست، از شما سبقت بگیرند.

📚 درس خارج فقه:
تاریخ: 1404/02/10
#دعای_مکارم_الاخلاق