آیت‌الله علوی بروجردی در جلسه درس خارج فقه امروز خود (چهارشنبه 31 اردیبهشت ۱۴۰۴) با شرح دعای مکارم‌الاخلاق امام سجاد(علیه‌السلام)، به ویژه فراز «وَاجْعَلْنِي مِنْ أَدِلَّةِ الرَّشَاد»، بر نقش حیاتی «رشد فکری» و «تربیت مبتنی بر انگیزه و تولید اندیشه» در همه عرصه‌های علمی، اجتماعی، تربیتی و حتی صنعتی تأکید کردند.

معظم‌له بیان داشتند: امام سجاد(علیه‌السلام) در این دعا از خداوند تنها هدایت نمی‌خواهند، بلکه درخواست می‌کنند که انسان به یکی از ادله رشد تبدیل شود؛ یعنی کسی که نه‌تنها رشد کرده، بلکه دیگران را نیز به رشد می‌رساند. این دعا، ناظر به هدایت عام است و تمام عرصه‌های تربیت و مدیریت را شامل می‌شود.

ایشان با انتقاد از نظام آموزشی مبتنی بر حفظ‌گرایی، خاطرنشان کردند: آموزش صحیح آن است که شاگرد به جای تکرار محفوظات، صاحب فکر، انگیزه و قدرت نقادی شود. معلم در هر حوزه‌ای باید دانش‌آموز یا شاگرد را به مرحله‌ای برساند که نه‌فقط مطالب را حفظ کند، بلکه مولّد فکر باشد و حتی فراتر از استاد خود بیندیشد.

آیت‌الله علوی بروجردی افزودند: تربیت در فقه و اصول نیز باید به همین سمت حرکت کند. نباید طلاب تنها به اقوال علما اکتفا کنند و از اشکال به سخن بزرگان بترسند. داشتن ذهن نقاد، یکی از ارکان رشد در هر علم است؛ حتی اگر آن نقد به آراء علمای بزرگ وارد شود.

ایشان با اشاره به نظام آموزشی در برخی کشورهای پیشرفته، تأکید کردند: آنچه در دنیا به عنوان آموزش رشدآفرین شناخته می‌شود، پرورش توانایی‌های عملی، حس مسئولیت‌پذیری و آشنایی با واقعیت‌های زندگی است. در برخی کشورها، کودک را از آغاز با مفهوم مسئولیت، نظافت، نظم، مشارکت و تحلیل آشنا می‌کنند؛ اینها مقدمات رشد واقعی است.

معظم‌له با تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی در صنعت، مدیریت و اداره کشور، تصریح کردند: رشد در حوزه‌های اجرایی نیز همین معنا را دارد. وزیری که مسئولیت می‌پذیرد، باید علاوه بر کارهای روزمره، افق پنجاه سال آینده صنعت یا خدمات کشور را ببیند؛ تولیدی که کیفیتش سال به سال افت کند، نه‌تنها رشد نکرده، بلکه در مسیر سقوط است. رشد آن است که محصول بهتر و ارزان‌تر تولید شود و نیاز جامعه را به شکل خلاقانه پاسخ دهد.

ایشان یادآور شدند: رشد در حوزه دیانت و معنویت نیز همین‌گونه است. اگر کسی بخواهد فرزندی دین‌دار تربیت کند، صرف اجبار یا کنترل بیرونی کارساز نیست. باید در او انگیزه درونی برای معنویت ایجاد کرد. تنها وقتی انسان از درون احساس نیاز به خدا داشته باشد، دینداری او پایدار خواهد بود.

آیت‌الله علوی بروجردی در پایان با تأکید بر اینکه «ادلة الرشاد» به معنای بنیان‌گذاران رشد در ساحت‌های مختلف است، اظهار داشتند: ما باید تلاش کنیم تا نه‌تنها خود اهل رشد باشیم، بلکه موجب رشد دیگران نیز باشیم؛ خواه در تربیت علمی، خواه در مسئولیت‌های اجتماعی، فرهنگی یا دینی. اگر این معنا محقق شود، جامعه خود در مسیر پیشرفت و تعالی حرکت خواهد کرد.


📚 درس خارج فقه:
تاریخ: 1404/02/31
#دعای_مکارم_الاخلاق

#آیت_الله_علوی_بروجردی