بسم الله الرحمن الرحيم
ديدار حجت الاسلام و المسلمين آقاي امرودي مشاور شهردار و قائم مقام معاون اجتماعي شهرداري تهران و حجت الاسلام و المسلمين آقاي ناصحي مسئول امور مساجد تهران با حضرت آيت الله علوي بروجردي( دامت بركاته)
اين ديدار كه روز چهار شنبه سيزده دي ماه برگزار شد، ابتدا حجت الاسلام و المسلمين آقاي امرودي گزارش مبسوطي از حوزه كاري خود بيان كرد.
كارآمدي دين در مديريت جامعه
ديدگاهايي كه نسبت به دين مطرح است متفاوتاند. عدهاي معتقدند، دين ساحت فردي دارد و در اجتماع خيلي كار ندارد. اين نظريه در مجموعه شهرداري جا ندارد. عده ديگر معتقدند دين فقط توصيههاي مديريتي دارد. عده ديگر معتقدند، دين يك سري مجموعههاي تئوري مديريتي است، مانند برخي از نامههاي اميرالمومنين (عليه السلام) در نهج البلاغه - معروف به عهد نامه مالك اشتر- و ديگر نامه ها. با توجه به نگاهي كه آقاي دكتر قاليباف در مديريت شهري و حوزه دين به عنوان «دين در مديريت جامعه» مطرح كردند كه شايد عالي ترين نگاه همين باشد. سعي شد در شهر تهران پياده و اجرا كنيم. اساساً ديني كه مدعي هدايت بشر است نميتواند فقط در ساحت فردي كارساز باشد، بلكه اصلاح مديريت است و عنوان «كارآمدي دين در مديريت جامعه» مطرح شد و با اين اعتقاد جلو رفتيم كه در همه فعاليت ها يك نگاه ديني باشد. در همين زمينه يك گروهي را فعال كرديم كه هر دو هفته يك بار جلسات آن با حضور 15 يا 16 نفر از آقايان ذيربط و دست اندركار تشكيل ميشود. با اين روي كرد مسجد محوري شد اصل.
اجراي طرح مسجد محوري
در حال حاضر در تهران 374 محله داريم و 374 سرا ايجاد شده و كار ها را بر عهده مردم قرار داديم. قبلا وقتي خدمت حضرات ائمه جماعت ميرسيديم و ميگفتيم: چرا اين جوانان سر كوچه هستند؟! پاسخ ميدادند: امكاناتي در اختيار ما نيست، فقط مسجد است و ما نماز ميخوانيم. به مدير مدرسه ميگفتيم چرا اين جوانان سر كوچه هستند؟! پاسخ ميدادند: ما از در مدرسه به بيرون كار و اختياراتي نداريم. به مسئول خيريه ميگفتيم چرا اين جوانان سر كوچه هستند؟! پاسخ ميدادند: من مسئول خيريه هستم. احساس شد كه يك مديريت و هيئت امنايي لازم است كه اين افراد دور هم جمع كند. هيئت امناء تشكيل شد و به فضل خدا كارها راه افتاد آقايان جمع شدند و محله را در اختيار آنها گذاشتيم. يك سَراي مفصل براي آنان ساختيم و يا خريديم در اختيارشان گذاشتيم سالانه مبلغي در اختيار آنان قرار ميگيرد، تا خودشان مديريت كنند. اين اتفاقات و سياست در سطح شهر در حال اجرا است. حدود 100 نفر از علماي مساجد خودشان جزء هيئت امنا يا ريس هيت امنا هستند و معتقدند كه از وقتي كار سَراها شده مساجد شلوغ شده است.
يكي از مشكلات شهر تهران، نبود مساجد و يا ظاهر نامناسب و فقط باز بودن در وقت نماز مساجد ميباشد. به طوري كه شهردار استامبول گفته بود: اينها همه مسلمانند؟ گفتند: بله، مسلماناند و همه شيعه هستند. گفت پس مساجد شما كجا هستند؟ و چه موقع باز هستند؟! لذا مساجد ما خيلي نماد نداشت.
براي رفع اين مشكل، سال گذشته در مرحله اول شروع كرديم مساجدي كه كنار اتوبانها و بزرگراهها هستند، سعي كرديم ظاهر آنها را زيبا كنيم، اعم از سنگ كاري، كاشي كاري و ديگر اقدامات لازم در آنها صورت گرفت، تا ظاهرشان آراسته شود.
وقتي به تهران تشريف بياوريد از بدو ورود چند نكته به چشم ميخورد، يكي از آن نكات برجسته و متفاوت با قبل، ظاهر مساجد آراسته و زيبا شده است.
يكي ديگر از نكات بارز در شهر تهران، سعي كرديم فضاي شهر و در و ديوار شهر، فضاي شهيد، شهادت، حديث و آيات قرآن كريم باشد. امروز تهران تبديل شده به يك نمايشگاه بزرگ قرآني و نمايشگاه بزرگ روايات اهل بيت عصمت و طهارت شده است، ولي با ادبيات زيبايي كه مردم بتوانند بفهمند.
هويت ايراني به معناي هويت شيعي
از آنجا كه هويت ايراني به مفهوم هويت شيعي است و تنها حكومتي كه در دنيا ادعاي شيعه بودن دارد جمهوري اسلامي ايران است
به لطف خدا بنا گذاشتيم كه هفتاد و دو پرچم بزرگ در تهران بنا كنيم كه هفتاد و دومين پرچم بزرگترين پرچم خاورميانه است و نصب شد. الان از نقاط مختلف تهران اين پرچمها ديده ميشوند،در كنار مساجد بزرگ اين پرچمها نصب هستند.
قبلا در هر كوچه اسم شهيد و يا يك اسمي را بر روي كوچه مينوشتند؛ اما امروز تصوير شهيد و يك جمله زيبا از شهيد- مانند اين شهيد به پدر و مادر خود بسيار احترام ميگذاشت. اين شهيد هميشه در نماز جماعت شركت ميكرد. از وقتي او شهيد شد در صف اول جماعت جاي او خالي است- و مختصري از زندگي آن شهيد را در هر كوچه نصب كرديم تا براي همه ما درس باشد.
سپس در ادامه اين ديدار حجت الاسلام و المسلمين آقاي ناصحي گزارشي از امور مساجد و حوزه دين در شهر تهران بيان كرد.
ايشان گفت: از آنجا كه تمام كارها انشاء الله براي خدا است، لذا هر كاري در شهرداري انجام ميپذيرد در حقيقت در نماي دين است. اگر خياباني يا پاركي احداث ميشود، و درست است نيت خدا است و او بركت آن را ميدهد. همين كه در نظام جمهوري اسلامي و براي مردم خدمت ميكنيم اجر و پاداش معنوي دارد. به همين خاطر فعاليتها و كارهاي كه امروز در شهرداري انجام ميشود با نيت خير و در لواي دين است. در دوره جديد مديريت شهري و به ابتكار آقاي دكتر قاليباف يك حوزهاي در شهرداري تاسيس گرديد به نام «مركز فعاليت هاي ديني شهرداري تهران». ماموريت اين حوزه هم در راستاي رسيدگي به امور مساجد، حوزه هاي علميه، مراكز ديني و امور روحانيون است. امروز در رابطه با مساجد در دو بخش ورود پيدا كرديم:
1- در زمينه سخت افزاري، مهندسي و معماري
2- لحاظ فرهنگي و تبليغي.
در تهران قريب 2000 هزار مسجدي وجود دارد. در حقيقت ميتوان گفت به تمامي مساجد شهر تهران به لحاظ تعمير، تجهيز، تكميل و... ورود پيدا كردهايم. كه اين كار بزرگي است، حتي براي نگهداري مساجد تهران با توجه به وضع معيشتي مردم، مشكل وجود دارد. انصافا مساجد رها شدهاند كسي به داد مساجد نميرسد. علي رغم اينكه 13 يا 14 نهاد، مركز يا وزارتخانه متولي امر مساجد هستند ولي انصافا حضور ندارند. امروز تنها نهادي كه در خدمت مساجد هست به اعتراف و اقرار همه ائمه جماعات و هئيت امناء، فقط شهرداري است. لذا ميتوان گفت غالب مساجد شهر تهران را تعمير شده است.
اما با عنايت به جمعتي كه شهر تهران دارد كه قريب 8 ميليون 500 هزار نفر جمعيت شب خواب تهران است، با وجود قريب2 هزار مسجد در تهران، كارشناسان ما در حوزه فعاليت هاي ديني مساحت مساجد شهر تهران را به صورت تقريبي به دست آوردند، تقسيم بر جمعيت شب خواب شهر تهران كردند، تقربيا به هر نفر زير 15 سانتي متر سهم مسجد ميرسد. با عنايت به اينكه بر مبناي استاندارد كه عنوان ميشود، هر شخصي نمازگذار مومن و ساكن در محلات براي عبادت به هفت متر فضا اعم از حياط، آبدارخانه، وضوخانه، سرويس بهداشتي شبستان و... نياز دارد. و ما زير15 سانتي متر فضا داريم. آن گونه كه گفته شده از سال 1375 تا به امروز بيش از 2ميليون و پانصد هزار نفر در شهر تهران به سن تكليف رسيدند، اما چه تعداد به مساجد شهر تهران اضافه شده است؟! هيچ. بر همين اساس طبق دستور آقاي دكتر قاليباف موظف شديم، در نقاطي كه مسجد نيست شهرداري اقدام به تاسيس و احداث مسجد كند. به همين خاطر از زمينهايي كه متعلق به شهرداري بود، اقدام به تاسيس 56 باب مسجد گرديد كه تا به امروز 23 باب مسجد را افتتاح كرديم و يكي از آنها ديروز افتتاح شد و ما بقي هم در دست ساخت است و انشاء الله تا بهار سال آينده تكميل و در اختيار مردم قرار ميگيرد.
در رابطه با حوزه هاي علميه، ارتباط را با حوزه هاي علميه بسيار تنگاتنگ و صميمانه است. اعم از مديريت حوزه، موسسين، مدير مدرسه و طلاب، امكانات مختلفي هم در اختيارشان قرار داديم و همچنين به لحاظ تعمير و تجهيز، كتابخانه و... همه حوزه هاي علميه اعم از خواهران و برادران ورود پيدا كرديم. به طوري كه مديريت محترم حوزه علميه به صراحت فرمودند: حوزه هاي علميه شهر تهران را به شما سپرديم. ده قطعه زمين براي احداث حوزه هاي علميه در اختيار مركز مديريت قم قرار داديم. سه يا چهار باب حوزه هاي علميه در زمينها مناسب، از نظر جغرافيايي در جايي كه در دسترس و يا امنيت داشته باشد، ساخته شده است. از اين قبيل كارها در شهرداري تهران امروز در حوزه دين بسيار است.
در رابطه با بحث عفاف و حجاب در مورد پرسنل خانم در شهرداري، تدبيري كه در راستاي عفاف و حجاب اتخاذ شد اين بود كه از جمعي از خانم هاي پرسنل دعوت شد، تا خودشان طرح لباس مناسبي كه رعايت مسائل شرعي حجاب و عفاف شده باشد، بدهند. پس از انتخاب طرح، نوع جنس، لباس و مدل مناسب برگزيده شد. و در طول سال و مناسبتهاي مختلف مثل ولادت حضرت زهرا و حضرت زينب (سلام الله عليهما) بعضا اين لباسها به آنان هديه ميشود تا مورد استفاده قرار گيرد.
در بخش قرآن بسيار گسترده كار شده است. و ما قريب 150 دارالقرآن و 374 خانه قرآن در شهر تهران ايجاد كرديم.
در رابطه با نماز، 250 روحاني فاضل و خوشنام در شهرداري تهران به محض گفتن الله اكبر در تمامي مناطق و نواحي سازمانها و شركتهاي وابسته به شهرداري نماز جماعت اقامه ميكنند. براي اين ائمه جماعات كلاسهاي متعددي در رابطه تفسير، نهج البلاغه، مهدويت، وهابيت و عرفان هاي كاذب گذاشته شده است. و از اساتيد در حوزه علميه قم، مشهد و تهران در اين كلاسها استفاده شده است.
در امر به معروف و نهي از منكر زحمت بسيار كشيده است، جمعي از روحانيون و طلاب قم در تهران كه محصل و يا بخشي مستقر در تهران هستند اين عزيزان در مترو، پاركها و معابر امر به معروف و نهي از منكر بسيار هم استقبال و مورد تشويق شده است.
بخش عظيم اين كارها به لحاظ قانوني وظيفه شهرداري نيست و فقط وظيفه اخلاقي يا وظيفه حقوق شهروندي است كه شهرداري تهران آنها پيگيري ميكند. والا وظيفه ديگران است كه بايد اين كارها را انجام دهند كه متاسفانه مطلقا ورودي ندارند ولي الحمدالله شهرداري تهران با قدرت و با استعانت از ذات اقدس الهي در اين زمينه ها بسيار موفق عمل كرده است و مورد تشويق علماي بزرگ تهران قرار گرفته است.
در خدمت شما هستيم تا از بيانات شما استفاده كنيم.
در ادامه این دیدار ابتدا حضرت آیت الله علوی بروجردی، از گزارش حجت الاسلام و المسلمين آقاي امرودي و حجت الاسلام و المسلمين آقاي ناصحي و اقدامات و فعاليتهاي انجام شده فرهنگي و اجتماعي و امور مساجد و نيز فعاليتهاي در دست اقدام شهرداري تهران تشكر و قدرداني كردند
سپس ايشان فرمودند: آنچه از قول آقاي شهردار استانبول نقل كرديد، مشكلي است كه جلب توجه ميكند. در تركيه يا استامبول يا شهرهاي ديگر مساجد دو سالن دارند يك سالن وسيعي كه در وقت نماز جماعت نماز برگزار ميشود كه پس از نماز بسته ميشود و يك سالن بيروني كه كوچكتر از سالن اصلي است و اين بيشتر اوقات روز باز است. يكي از مشكلات تهران در مسير هايي كه افراد بالاي شهر و يا پايين شهر ميروند و يا از اتوبانها عبور ميكنند مسجد و جايي كه بتوانند در آن نماز بخوانند و لو محدود وجود ندارد و اين احساس نياز ميشد. من اميدوارم كه به اين مساله توجه شود چرا كه اين مساله مهمي است، به هرحال گاهي از اوقات پيش ميآيد متدينين وقت نماز جماعت نميتوانند به مسجد برسند و يا كساني كه مسافر هستند از تهران عبور ميكنند و يا ميخواهند از تهران بيرون بروند مشكلي است كه با آن مواجه هستند.
تمام اموري كه مربوط به فرهنگ از نظر مالي داراي مشكل است، لذا بايد متوجه باشيد ضعف يا اختلالي در ديگر خدمات رساني و ساير جهات شما پيدا نشود. و انصافا همت مسولين اجرايي و شما علي رغم همه مشكلاتي كه با آن مواجه هستيد هيچ وقت تسليم مشكلات نشديد و كار خود را با همان شدت و اهتمام پيش ببريد. اميدوارم كه اين گونه كاركردن را در سرتاسر مملكت شاهد باشيم.
زيرا همه شهرداري ها سرتاسر ايران از تهران الگو ميگيرند و فعاليت شما را مشاهده و در حد توان از آنها استفاده ميكنند.
ارتباط مديريت شهري با حوزه دين و مساجد
مسئله ارتباط مديريت شهري با حوزه دين و مساجد يك امر بسيار ظريفي است، لذا بايد به نحويي تعريف شود، اگر با امام جماعت يا مديريت اين حوزه در ارتباط است خيلي ظريف و لطيف باشد. كمكهاي شما بسيار مهم است تا مساجد ظاهري آبرومند داشته باشند. وضعيت مردم طوري است كه در توانشان نيست كمك و ظاهر و داخل مسجد آباد كنند. در گذشته جذب مردم به مساجد دو عامل داشت: يكي تدين خود مردم و نظم مسجد بود ميداند، اول وقت امام جماعت نمازش را ميخواند و نمازگذار هم منظم ميآيد و سپس به كار خودش ميرسد. دوم امام جماعت است. اگر امام جماعت جاذبه داشته باشد مردم را به مسجد جذب ميكند گاهي اوقات- نه ماه رمضان و نه محرم بود- ولي صفوف نماز جماعت از مسجد بيرون ميآيد. جاذبه با ملايي نيست و ملايي تنها كار نميكند، بلكه با مردم روي خوش، لبخند، محبت و دلسوزي لازم است. گاهي از اوقات امام جماعت با مردم حالت پدر و فرزندي بوده و نسلها فرزندي او و ارتباط مستقيم و رابطه با او برقرار كردند. معروف است از مرحوم ميرزاي شيرازي رضوان الله تعالي عليه پرسيده بودند؛ اگر شما بخواهيد مُبلغ و يا عالمي را براي تبليغ احكام و امور ديني به شهري بفرستيد بايد چه ويژگيها و شرايطي داشته باشد؟ ايشان فرمودند: يك شخص ايده آل و مناسب براي تبليغ مسائل شرعي، سه شرط بايد داشته باشد. 1- عاقل باشد. 2- با سواد و ملا باشد. 3- متدين باشد.
عرض كردند اگر اين سه شرط با هم جمع نشد، كداميك از اين شروط اولويت دارد؟
ايشان فرمودند: كسي كه عاقل باشد و درس خوانده و ملا باشد؛ هرچند متدين نباشد اين شخص مناسب تبليغ است.
در مرحله بعد پرسيدند: اگر اين دو شرط با هم جمع نشد، كداميك از اين دو اولويت دارد؟
فرموده بودند: كسي كه عاقل باشد هرچند باسواد و متدين نباشد براي تبليغ ميفرستم. در كمال ناباوري گفته بودند چرا اين دو شرط را كنار ميگذاريد؟! آقايان از شما عالم ميخواهند، شما عاقل ميفرستيد! ايشان فرمودند: كسي كه براي تبليغ امور ديني ميفرستم اگر عاقل باشد براي حفظ دنياي خودش هم كه شده نميگذارد به اصل و اساس دين ضربه و لطمه بخورد. روي حساب مشي و حركت ميكند.
تربيت خطيب توانا و جاذبهدار
مسئله ديگر كه اين مطلب هم به جذب مردم به مساجد كمك ميكند مجالس وعظ و خطابه است. متاسفانه تهران با اين وسعتي كه دارد خطيب جاذبه دار به اندازه كافي ندارد، هنوز ما مصرف كننده گذشتگان خود هستيم. عده كمي از خطباي خب از گذشته ماندند. تربيت واعظ و خطيب خودش يك مطلب مهم است. با مشورت مديريت محترم حوزه تهران كساني كه استعداد دارند ترتيب بشوند تا كمك كار امام جماعت باشند. ما هنوز خاطره مجالس آقاي حاج شيخ احمد كافي در مهديه تهران در ذهنمان هست. گاهي اوقات براي دعاي ندبه ايشان چندين خانه حتي پشتبانها پر ميشد و به خيابان كشيده ميشد و خيابان مملو از جمعيت بود به گونه ايي كه رفت و آمد مختل و قطع ميشد. مجالس مذهبي بايد حالت استقلالي داشته باشد. ما اميدواريم كه انشا الله به همين صورت كه در گزارش بيان فرموديد كارها با تدبير پيش برود. حوزه هاي علميه هم به هر حال بخشي از نظام شهري هست، در گذشته هم اين گونه بود، بسياري بازاري ها و كاسب ها در گذشته در اين مدارس، درس ميخواندند. لذا مردم با مدارس مرتبط بودند و درب مدارس باز بود حتي در مدارس نماز جماعت بود و مردم شركت ميكردند. ما اين چنين با مردم رابطه داشتيم. آيت الله العظمي بروجردي تعبير ميكردند: «نسبت روحاني و مردم مثل آب و ماهي است»، ارزش ما به اين است كه با مردم باشيم و با مردم بجوشيم و جداي از مردم حياتي نداريم.
اكنون شهرداري تهران، بعد از سالها جايگاه خودش را در حال پيدا كردن است، بايد از كارهاي عوام پسند پرهيز شود، مانند سقاخانه درست كردن و يا كاشي كاري كنيم و بنويسيم توسط شهرداري و يا مثلا فلان باني انجام شده جالب نيست. بلكه بايد كارهاي اساسي و زيربنايي انجام شود و اين سازنده و ماندگار است.
تهران ام القري اسلام
تهران به عنوان كلان شهري و ام القري اسلام و شيعه است، يعني بزرگترين شهر شيعه در دنيا كه چشم تمام دنياي شيعه به آن است و حوزه علميه قم به عنوان بزرگترين حوزه در دنياي اسلام است؛ لذا بايد ارتباط حوزه فرهنگي شهرداري تهران با حوزه علميه قم بيشتر باشد. همچنين ارتباط خود را با مراجع حفظ و از پيش قويتر و عاليتر كنيد و در اين مسير حركت نمائيد. محبوبيت و مقبوليت خود را با شدت حفظ كنيد و نگذاريد كه اختلالي وارد شود. چرا كه ارشادات و توصيههاي مراجع هميشه مددكار و كمكيار هست.
خدمتگذاري مردم، بالاترين افتخار
بالاترين افتخار ما اين است كه خدمتگذار مردم باشيم، از شما و مجموعه شهرداري و مسولين آن و جناب آقاي دكتر قاليباف همين انتظار و هنر وجود دارد. مردم كسي را كه برايشان كار كند دوست دارند، لذا ايشان بر اساس خدمتگذاري و پايندي به اصول و ارزشها در ميان مردم محبوب شده و ايشان را دوست دارند. مشكلات بسيار است، اقدامات خوب و اساسي صورت گرفته است، اتوبان ها راه ها بسيار خوب است انشا الله گسترش هم پيدا ميكند و طرحهاي آتي هم بسيار شايسته و خوب است. توجه داشته باشيد، مردم در زندگي مشكلاتي دارند و كارهاي شما در همه شئون زندگي را براي مردم قابل تحملتر ميكنيد و مردم فراموش نميكنند. من عرض كردم بالاترين تبليغ براي فرد، خدمتي است كه براي مردم ميكند. مردم خدمات او را ديدند و ميفهمند.
فرهنگ سازي براي پاكي و درستكاري
شما عزيزان در مجموعه شهرداري و ديگر دوستان در تمام شئون، پاكي و درستكاري را در الگوي خود قرار دهيد، اين مشكل تنها براي شما نيست، بايد با فرهنگ سازي پاكي و درستي را ترويج كنيد. در سطح مملكت اين كار انجام نشده بلكه در اين مسير عقب گرد هم داشتيم. اميدوارم قدم هاي بسيار بزرگي در آينده برداشته شود و هر كاري كه در مجموعه شهرداري تاثير بگذارد در كل جامعه تاثير گذار خواهد بود. اميدواريم در آينده شاهد حركات بسيار مثبت و بلند در دستگاه شهرداري باشيم.